Amerikaanse president Trump is permanent verbannen van Twitter

]

Twitter heeft de ban op de account van de Amerikaanse president Trump, @realDonaldTrump, permanent gemaakt. Pogingen van de president om die ban te omzeilen, resulteren in door Twitter verwijderde tweets en verdere bans, zoals op @TeamTrump, de campagne-account.

De president begon ook de officiële door Twitter gereserveerde @ POTUS -account te gebruiken, iets wat hij normaal nooit deed. In die posts viel hij Twitter aan en sprak hij van het idee om een eigen platform op te zetten. De tweets daar zijn door Twitter verwijderd. Daarnaast mengde de digital director van Trumps verkiezingscampagne zich in de strijd: hij veranderde zijn profielfoto en naam in die van Donald Trump en stuurde per sms zijn inloggegevens naar de president. Zijn account is nu ook geschorst.

Twitter laat weten dat het de tweets van de president ‘grondig heeft nagekeken’ en daaropvolgend de permaban heeft ingezet wegens ‘het risico op verdere aanzetting tot geweld’. Aanleiding voor de aangescherpte handhaving op de account van de president is de bestorming van het Capitool door pro-Trump-demonstranten, op 6 januari. Om welke tweets het gaat en wat daarbij de precieze motivaties waren, zet Twitter uiteen in een blogpost.

Echter, het lijkt niet alleen een navolging van het beleid te zijn; 300 Twittermedewerkers ondertekenden in de uren voordat de knoop doorgehakt werd een petitie om Donald Trump permanent van het platform te verwijderen.

Aan Facebooks kant was er al actie ondernomen: de Facebook- en Instagram-accounts van Trump worden voor onbepaalde tijd geblokkeerd, meldt Facebook-topman Mark Zuckerberg. Trump kan in ieder geval ongeveer de komende twee weken, tot na zijn machtsoverdracht aan Biden, geen gebruik maken van zijn accounts. De nieuwe vakbond van Alphabet roept ook op tot een ban van Trump van YouTube.

Arts komt om bij dodelijk geweld tegen ebolateams in Congo

]

De luchthaven van Rughenda (Butembo) ging dicht voor een grondige ontsmettingsbeurt Bron: sociale media

Sinds het oorspronkelijke blogartikel van 3 augustus 2018 verscheen hier elke dag een update over de ebola-uitbraak in Noord-Kivu, Congo, tot 8 mei 2019.

SLOTWOORD

Op 25 juni 2020, heeft minister van Gezondheid Dr Eteni Longondo dan eindelijk het einde van de epidemie kunnen afkondigen. Dat had hij eerder al willen doen, op 12 april, maar twee dagen ervoor werden er plots enkele nieuwe gevallen vastgesteld in Beni.

Ik had niet gedacht dat het bijna twee jaar zou duren eer deze epidemie onder controle zou geraken. Na bijna een jaar bloggen kon ik door mijn toenemende verantwoordelijkheden dat ritme niet meer volhouden. Dit ebola-dagboek is dan ook onvolledig, maar het geeft toch een goed beeld weer van de uitdagingen waar de ebolabestrijders mee te maken kregen en hoe ze zelf ook soms bijdroegen aan al wat fout liep. Belangrijk is dat er lessen uit getrokken worden. Want de vraag is niet of er een volgende uitbraak komt, maar wanneer.

UPDATE 8 mei 2019

Om halfzes vanochtend is een groep maï maï de stad Butembo binnengedrongen. Ze werden voor het eerst opgemerkt aan het rond punt Soficom, op 600 meter van waar ik woon, waar ze blijkbaar hadden verzamelen geblazen en van waaruit ze zouden van plan zijn geweest om het stadhuis aan te vallen. Maar leger en politie hebben hen onderschept, waarop ze in verschillende groepen uit elkaar zijn geslagen.

Geweerschoten weerklonken nog meer dan vijf uur lang, vooral in het stadscentrum. Via de radio had de burgemeester iedereen opgeroepen om thuis te blijven. Er zouden 10 doden zijn gevallen, waarvan 9 maï maï en een officier van politie. Onder de doden ook twee vrouwen. De foto’s van de verminkte lijken die breed werden rondgestuurd bespaar ik jullie. De militairen hebben de onhebbelijke gewoonte om hun slachtoffers, zeker als het vrouwen zijn, hun broek af te stropen om hun geslachtsdelen bloot te maken. Ook die foto’s doen de ronde. De gebroken blik van een jonge vrouw met opengespatte schedel kijkt recht in de lens, terwijl het litteken van een keizersnede goed zichtbaar is boven haar ontblote bekken.

De meeste aanvallers hadden rond de nek een kleine petfles met een metalen voorwerp erin. Anderen droegen talismans om de nek of de pols. Maar die hebben hen duidelijk niet kunnen beschermen. Zes aanvallers konden worden ingerekend, één van hen ligt in het ziekenhuis.

Jonas, 17 jaar, maï maï, en de amuletten rond de pols van een collega Bron: sociale media

Sinds maandag ben ik in Goma waar we een atelier van drie dagen organiseren met de boerenorganisaties van Noord-Kivu. Iedereen zit voortdurend op de smartphone te zoeken naar de laatste berichten. De concentratie van de mensen gaat er uiteraard onder lijden.

Eén van de berichten springt in het oog: één van de jongemannen die konden worden gevat bevestigde dat ze werden opgeroepen door sommige députés, waarvan hij de naam verzweeg. Dat bevestigt alleszins de hypothese van medeplichtigheid van sommige politici. Hij had hen opgedragen in groepen van 10 simultaanaanvallen uit te voeren op de behandelingscentra voor ebola en zoveel mogelijk agenten van het weerwerk te vermoorden. Dat had een verschrikkelijk bloedbad kunnen worden. Ooggetuigen hebben de belagers gefilmd met hun smartphone.

Op een filmpje zie je een jonge knaap die een fles fruitsap heeft gekregen in ruil voor een interview, dat hij graag weggaf: hij heet Jonas, is 17 jaar en beweert 2 maanden geleden ontvoerd te zijn. Ze hadden de nacht doorgebracht in de open lucht iets buiten de stad om bij het krieken van de dag tot actie over te gaan tegen de weerwerkteams. Hij bevestigt dat er in hun rangen ook leden zijn van ATAMOV, de vereniging van taxibrommers. De rellen van de voorbije dagen en deze aanval zijn dus duidelijk nauw gerelateerd. De kreten om ATAMOV buiten de wet te plaatsen klinken alom. Onder druk van de burgemeester deed hun voorzitter een oproep aan de leden om zich te desolidariseren van de maï maï, maar niemand durft met zekerheid te beweren dat hij het meent.

Ook deze keer werd een handgeschreven vlugschrift gevonden, op datum van 7 mei, waarin alle medewerkers aan het weerwerk tegen ebola twee dagen krijgen om hun boeltje te pakken. Zijn ze er dan nog, dan worden ze vermoord. Komt er vrijdag een nieuwe aanval?

Het ergste bij dit alles is dat het weerwerk nu al vijf dagen op rij verstoord werd, waardoor besmettingen ongehinderd verder kunnen plaatsvinden. De komende weken staat ons dus ongetwijfeld weer een verhoging van het aantal gevallen en het aantal communautaire doden te wachten. Terwijl de daling de voorbije zeven dagen heel bescheiden was gebleven.

De cijfers van vandaag verhogen weer van honderdtal. Met 15 nieuwe gevallen en 14 nieuwe doden tellen we nu precies 1.600 gevallen, 1069 doden en 442 genezingen. Het sterftecijfer klimt verder naar bijna 67%.

UPDATE 7 mei 2019

Ik moet bekennen dat ik toch wat té optimistisch ben geweest de voorbije dagen. Ook al blijf ik er bij dat steeds meer mensen de noodzaak van het weerwerk openlijk onderschrijven, blijven er negatieve dynamieken werken die om de haverklap leiden tot openlijke conflicten, onrust in de stad en onderbreking van de activiteiten van het weerwerk.

Sinds de twee brommertaxi’s werden neergeschoten is het niet meer rustig geweest in de stad. Vandaag, tot overmaat van ramp, heeft een bestuurder van één van de wagens die ingezet worden voor het weerwerkteam een taximan aangereden. Meteen werd hij achternagezeten door razende collega’s van het slachtoffer, die de wagen honderden meter verderop hebben kunnen staande houden. De chauffeur werd eruit geslaagd en afgeranseld, de ruiten ingeslagen, de banden afgelaten. Wanneer de politie met versterking van het leger kwam opdagen werden ze onthaald op een stenenregen en kregen geweervuur terug. Opnieuw lag de hele stad in een kramp. En altijd heb je dan mensen die daar misbruik van maken door een winkel te plunderen, of vallen soldaten vrouwen lastig… Op internet werd zelfs beweerd dat de taximan was doodgereden, wat de gemoederen nog meer beroerde. De minister plaatste in zijn dagelijks bericht het ware verhaal.

Ondertussen blijven mensen sterven. Een traditionele genezer die er prat op ging dat hij vergiftiging, HIV/AIDS en ebola kan genezen, werd gisteren begraven nadat ebola hem had geveld. Dat zijn de doden die de bevolking tot andere inzichten kunnen brengen.

Verkozenen van Beni en Butembo hebben gisteren maandag een onderhoud gehad met de nieuwe voorzitster van het nationale parlement. Ze zijn haar steun gaan vragen om mee te lobbyen bij regering en president om de onveiligheid in onze regio mee te helpen bestrijden, en hebben ook voorgesteld om een parlementaire onderzoekscommissie te sturen om de echte redenen van de weerstand tegen het weerwerk te achterhalen, de doeltreffendheid van de teams te onderzoeken en van de sensibilisering van de bevolking. Mevrouw de voorzitster heeft gevraagd om daartoe een schriftelijke aanvraag tot haar te richten.

De WHO heeft beslist om haar vaccinatiestrategie aan te passen: voortaan wordt in plaats van een ml nog slechts een halve milliliter toegediend aan de grootste risicogevallen, terwijl inwoners van een hot spot nog slechts 0,2 ml zullen krijgen. Op die manier hopen ze sneller meer mensen te kunnen vaccineren.

Ook al is er geen dag meer boven de 20 nieuwe gevallen gegaan, het aantal blijft toch te dicht in die buurt op en neergaan. En het vermoeden is groot dat de reële cijfers ongetwijfeld hoger liggen dan wat de teams kunnen registreren. We sluiten de dag af met 1.585 gevallen, waarvan er 1.055 zijn gestorven en 441 genezen.

UPDATE 5 mei 2019

Er is een vreemde beslissing genomen over het organiseren van het staatsexamen voor de laatstejaars van het middelbaar onderwijs. De krant Le Phare kondigt aan deze examens werden uitgesteld in Beni en Butembo om dezelfde reden als waarom de verkiezingen in december werden uitgesteld. Waarop de krant het niet kan nalaten deze commentaar te schrijven: “Maar waarom zou je Ebola als een belangrijke oorzaak van het uitstellen van het staatsexamen accepteren en dat niet doen voor de verkiezingen van december 2018, in hetzelfde nationale geografische gebied en met dezelfde bevolking?

Radio Okapi brengt het echte verhaal: de minister van Onderwijs besliste tot een uitstel in Beni stad en Beni ruraal. Maar dan rijst uiteraard de vraag waarom hij dat dan niet voor Butembo heeft beslist, wetende dat meer dan de helft van alle doden in Butembo zijn gevallen, terwijl in Beni nog erg weinig nieuwe gevallen voorkomen? Consequent beleid is in Congo dikwijls ver zoek.

Een zanger zou een lied hebben gemaakt over “ebola business”. Dat is uiteraard het laatste waar we zaten op te wachten, de mensen nog meer opruien. Maar ik heb nog niet kunnen achterhalen wie dat dan wel zou zijn en wat zijn drijfveer is.

Nieuw dreigement voor een aanval op een behandelingscentrum voor ebola Bron: sociale media

Opnieuw werd een handgeschreven bedreiging gevonden voor een nieuwe aanval op de behandelingscentra: “ik kolonel Kakuthu, geef jullie een week om deze plaats te verlaten. Jullie hebben de stam van de Nande al teveel vermoord. Stop ebola.” Het is onaanvaardbaar dat dit nog altijd kan gebeuren want het spreekt vanzelf dat dit evengoed een anti-ebola gevoel versterkt bij de bevolking, alleen al door de angstpsychose die ze opwekt. Wie wil zich nog laten behandelen in een centrum waar elk moment opnieuw een aanval kan worden op uitgevoerd?

Het is duidelijk dat de overheid en de MONUSCO hier zwaar in gebreke blijven: mits een beetje inzet waren de daders van de aanvallen en van de dreigementen al lang opgespoord en geneutraliseerd. Dat dit niet gebeurt kan alleen maar betekenen dat er medeplichtigheid heerst op welk niveau dan ook, of dat de politieke wil ontbreekt.

UPDATE 4 mei 2019

Er gaat nog steeds geen dag voorbij zonder incidenten. Vandaag staat Butembo weer de hele voormiddag onder hoogspanning. De oorzaak is de dood van twee brommertaxi’s op een kerkhof waar een ebolaslachtoffer van hun familie een waardige en beveiligde begrafenis kreeg. Het is niet gekend wat daar precies is fout gelopen, maar het liep er behoorlijk uit de hand en de twee mannen werden doodgeschoten door de politie die het weerwerkteam beschermde.

Dit is nu net het soort incidenten dat kost wat kost zou moeten worden voorkomen, want dat creëert meteen enorm veel animositeit. De brommertaxi’s hebben een hechte band en alles wat één van hen overkomt vormt meteen een aanleiding om de hele stad plat te leggen.

Daar zijn ze behoorlijk in geslaagd vandaag. De meeste handelszaken bleven noodgedwongen dicht. Verkeer werd lamgelegd. Regelmatig klinkt geweervuur van de politie. Laat ons hopen dat dit snel kalmeert want dat kan behoorlijk ontsporen.

De trieerpoort van het gezondheidscentrum van Ngothe gaat in de vlammen op Bron: sociale media

De burgemeester heeft de familieleden ontvangen. Ze eisen dat de schuldigen worden opgepakt en berecht nog voor de slachtoffers worden begraven.

Korte tijd nadien gaat een houten gebouw op het terrein van een gezondheidscentrum van Ngothe in de vlammen op. De arts had dit ter beschikking gesteld van het weerwerk om de risicovolle patiënten bij het binnenkomen al meteen af te zonderen. Ik hoor al enkele dagen zeggen dat daar een aanval zal op komen, omdat de arts-eigenaar teveel meewerkt met het weerwerkteam. Dat wordt nog altijd als een misdaad gezien in de ogen van de heethoofden die niet geloven dat ebola een gevaarlijke ziekte is die met man en macht moet worden bestreden.

Steeds vaker duiken er elementen op dat er ook een irrationele dimensie in de weerstand tegen de ebolateams zit. De wegonderbrekingen in Mutiri deze ochtend verraadden dat. Opnieuw heeft een schaap ermee te maken. Deze keer heeft men een schaap willen slachtofferen zoals in het Oude Testament, om de goden gunstig te stemmen (of de duivel, dat was me niet duidelijk). Als men denkt dat mythische elementen zullen slagen waar rationele preventiemethodes falen, zijn we nog verder van een oplossing.

De ellende van dit soort toestanden is ook dat de weerwerkteams niet uitrukken. De opvolging van contacten en de vaccinaties vallen stil. De deuren worden wijd opengezet voor het virus. Morgen zullen de statistieken een laag cijfer geven, enkel en alleen maar omdat de bestaande gevallen slechts heel gedeeltelijk konden worden opgetekend. En over een dag of 10 zal er weer een piek ontstaan.

Wegblokkades, een schaap wordt geofferd Bron: sociale media

Voor de mensen die zich dan toch nog kunnen aanmelden loopt het ook ver van altijd goed af. Ik kreeg zonet nog het verhaal te horen van een vrouw die drie maanden zwanger was en voortdurend moest overgeven. Ze werd opgenomen in een ebola behandelingscentrum en is daar diezelfde nacht nog overleden. De bevolking spreekt meteen schande van de artsen. Iedereen weet toch dat zwangere vrouwen op drie maanden veel overgeven? Dat is toch geen ebola…

Zo blijft de kloof tussen weerwerkers en bevolking natuurlijk erg diep. Het probleem is dat de zieken worden binnengebracht als het virus volledig bezit heeft genomen van hun lichaam en dan is er met de beste wil van de wereld niets meer aan te doen. De patiënt overlijdt dan binnen de 24 uur. Of nog sneller, zoals de dame die op 28 april achterop een brommer de geest gaf, op weg naar het centrum.

De WHO heeft te weinig ervaring met ebola, wordt er geroepen, Artsen zonder Grenzen moet terugkomen. Opnieuw vergist men zich van vijand. Iedereen die zich inzet wordt meteen aan de kant van de vijand gerangeerd, men zal altijd wel een reden vinden om hen te beschuldigen.

En zo krijgen we een zelfvervullende voorspelling: door de weerwerkers van alles de schuld te geven en zijn eigen deel van de verantwoordelijkheid niet te willen zien, geeft de bevolking nog steeds vrij spel aan het virus, blijft het aantal communautaire doden veel te hoog (ongeveer de helft) en blijven de statistieken haperen rond de 15, 16 nieuwe gevallen per dag. Dat is nog altijd veel te veel uiteraard, maar we zijn toch al 5 dagen onder de 20 nieuwe gevallen gebleven. Een mens klampt zich vast aan de kleinste strohalm. Het totaal aantal gevallen is opgeklommen tot 1.545, het dodental tot 1.019.

De nevenwerkingen van het vaccin zijn zowat 30 uur na de prik het felst: het voelt aan als een combinatie van een stevige kater met een flinke griep: pijnlijke ledematen, doffe hoofdpijn, maar gelukkig slechte een hele lichte verhoging, tot 37°C. Mijn vier paracetamolpillen komen goed van pas, ze zijn al voor helft op.

UPDATE 3 mei 2019

Kom tegen half tien, had de arts gisteren gezegd. Ik stond er om kwart voor tien met mijn collega, maar tot mijn verbijstering was er geen spoor te bekennen van het vaccinatiecentrum dat daar gisteren stond opgesteld. Blijkbaar hadden ze alles ingepakt.

Om 10 uur verscheen een wagen met een handvol politiemannen, die zich meteen over het terrein verspreidden op strategische posities, en begon het medisch personeel alles uit te pakken. Partytenten lenen zich voor alle doeleinden, zelfs om vaccins te zetten in een geïmproviseerd centrum, midden tussen de velden, bij wijze van spreken.

Het mobiele vaccinatiecentrum wordt opgesteld © Ivan Godfroid

Omdat we ons gisteren hadden ingeschreven werden mijn collega en ik als eersten opgeroepen. We moesten daarbij doorschuiven voor een hele rij tafels, op plastieken taboeretjes, terwijl elke medewerker zijn deel van het werk deed. Formulieren invullen, interview over je gezondheidstoestand, verklaring doen tekenen. Die verklaring heeft een lange titel, ik vertaal: formulier voor geïnformeerde instemming van deelnemers aan het project van medelevende gordelvaccinatie tegen het ebolavirus in de Democratische Republiek Congo. En dan volgen 5 bladzijden die als voornaamste doel hebben om de volledige juridische verantwoordelijkheid in geval van niet slagen van de vaccinatie bij de betrokkene zelf te leggen.

Voor alle zekerheid had ik eerst nog eens goed nagevraagd of ik niet ten onrechte een vaccin zou krijgen dat iemand anders die meer gevaar loopt beter zou kunnen gebruiken. De strategische stock bedraagt immers nog altijd zowat 4.000 dosissen, maar die wordt systematisch bijgevuld naargelang de noden. Men wil vermijden dat er een te grote stock in Congo zelf zou zijn omdat het gevaar op onderbrekingen in de koudeketen hier uiteraard veel hoger liggen. De minister is van plan om het aantal vaccinaties per dag op te drijven naar 1.500. Het gemiddelde tot vandaag sedert het begin van de uitbraak ligt op amper 400 per dag. Dus ik hoef me geen zorgen te maken: ik krijg niet een vaccin dat voor een contact van een zieke of een gezondheidswerker was voorbestemd. Op de papieren staat trouwens heel duidelijk, naast ringvaccinatie en gezondheidswerker, de optie ‘geografische afbakening’, en dat is inderdaad integraal van toepassing: onze wijk Mutsanga is een hot spot van de huidige uitbraak en is onderdeel van de gezondheidszone Katwa, waar één derde van alle gevallen zich hebben voorgedaan, en waar het totaal aantal nu al dubbel zo hoog ligt als die in Beni, een andere stad die lange tijd het voornaamste epicentrum was.

Omdat we de eersten zijn, moeten we nog wachten tot het vaccin is ontdooid. Die worden bewaard op temperaturen van -60 tot -80 °C, dus dat duurt wel even. Eén van de medewerkers heeft onze flacon wel een kwartier in de handen gehouden om het vaccin met zijn lichaamswarmte te ontdooien.

Na de prik moesten we nog een half uur nablijven in observatie, maar dat is probleemloos verlopen. Tussendoor moesten we op de polaroid foto, die aan het dossier werd toegevoegd. Het toestel stond duidelijk afgestemd op Afrikaanse huidskleuren, want mijn foto kwam er zwaar overbelicht uit.

We kregen nog een hele lezing over alle mogelijke nevenwerkingen, en een plastiekzakje met welgeteld 4 paracetamoltabletten van 500 mg erin. Alleen te nemen als we ons niet goed voelen, drong de verpleegster nog aan. En nu is het dus afwachten hoe mijn lichaam zal reageren op het vaccin. Dat verschilt nogal van mens tot mens. Op één na zijn nu al mijn collega’s al gevaccineerd. De meest sportieve heeft absoluut van niets last gehad, de meest zwaarlijvige was drie dagen doodmisselijk, bij de meesten waren er toch wel wat lastige effecten die het werken één of twee dagen lang bemoeilijken. Als het mij overkomt, zal ik in het weekend kunnen uitzieken.

De gecumuleerde cijfers doorbreken vandaag de psychologische drempel van 1000 doden, en zo komt de epidemie nog eens in de Westerse media. Van de 1529 gekende gevallen zijn er 1008 gestorven. De WHO hernieuwt zijn oproep om meer middelen vrij te maken: de noden zijn tot nu toe maar voor de helft gedekt.

Het blijft afwachten of het nu de goede richting begint uit te gaan. Met 19 nieuwe gevallen en 14 nieuwe doden op één dag, kunnen we dat nog niet zeggen. Ook blijft het alsmaar gonzen van geruchten. Dit is nog maar eens een kras voorbeeld:

Sedert gisteren donderdag wordt verteld dat een wit lam werd begraven op het terrein van het gezondheidscentrum Wanamahika, met als doel zo het virus binnen te brengen.

Hoe ontstaat zulk gerucht nu? Het is allemaal begonnen met de installatie van een medische diepvriezer die er in het vooruitzicht van de intensifiëring van de vaccinatie werd geïnstalleerd. Om het systeem te beschermen tegen bliksems, die in Butembo veelvuldig voorkomen, moest er ook een bliksemafleider worden aangelegd. Daarvoor wordt een gat gegraven waarin een koperen staaf wordt verankerd in een put gevuld met houtskool opdat de stroom goed zou aarden. Iedereen kon zien dat er inderdaad iets werd begraven. En daarvan vertelden sommige omwonenden dat het een wit lam was, met de bedoeling het gezondheidscentrum te beheksen.

De weerwerkers, de overheid en een groep lokale actieve jongeren zijn erin geslaagd om de opruiers te neutraliseren en de bevolking te overtuigen dat er niets aan de hand is. Dat is weer één van die hoopgevende tekenen die ik overal begin te zien: de sabotagedaden worden alsmaar beter en sneller ontmaskerd.

De cijfers sedert januari: 119 aanvallen op weerwerkteams en 42 aanvallen op gezondheidscentra waarbij 85 gezondheidswerkers werden verwond of gedood, behoren daarmee, laat het ons hopen, voorgoed tot het verleden.

UPDATE 2 mei 2019

De derde dag op rij dat het aantal nieuwe gevallen niet meer boven de 15 gaat, blijft onze hoop voeden dat we voorbij de piek zijn. Op voorwaarde natuurlijk dat er geen nieuwe incidenten zijn. Vanavond circuleerde een bericht op internet dat er opnieuw geweerschoten werden gehoord rond het ebolabehandelingscentrum van ITAV in Butembo, op 2 kilometer van hier. Maar de activiteiten werden niet onderbroken. Hopelijk krijgen we morgen verduidelijking over wat er precies is gebeurd.

Link Afscheid van Dr. Mouzoko

Het collectieve geweten van de inwoners van Butembo wordt nog wat meer op de proef gesteld nu ook een uitgebreid eerbetoon van alle collega’s van de vermoorde arts Dr. Mouzoko, gemaakt naar aanleiding van zijn begrafenis, breed wordt verspreid op alle sociale media.

Bron: WHO

Een arts had aan een collega gezegd dat in onze wijk het aantal gevallen zo is toegenomen dat het weerwerkteam afstapt van de regel om vaccins te reserveren voor wie in aanraking is geweest met een zieke. In onze wijk Mutsanga kan iedereen er voortaan één krijgen. Vanochtend heb ik me dan naar het vaccinatiecentrum begeven om dat te toetsen.

De verantwoordelijke bekeek me argwanend. “Meneer”, begon hij, “u moet weten dat het vaccin gereserveerd is voor verplegend personeel en contacten van zieken…”. “Dat weet ik”, antwoordde ik, “en ik heb dat altijd gerespecteerd, maar ik had uit goed ingelichte bron vernomen dat in Mutsanga de regel veranderd was…”.

“Dat klopt inderdaad meneer”, bevestigde hij, “maar dat geldt enkel voor de inwoners van Mutsanga, niet voor u.” Even was ik uit mijn lood geslagen. “Maar… ik wóón in Mutsanga”, probeerde ik.

Waarop zijn wenkbrauwen nog wat hoger gingen zitten. “Woont-u-in-Mutsanga”?

Tja, ik kon het niet bewijzen. De arts had aan mijn collega verzekerd dat er geen enkele voorwaarde meer is om te worden gevaccineerd, dus had ik ook niets voorzien. Blijkbaar verwachtte hij dat iedereen die er niet als een Bubolees uitziet in een sjieke wijk hoort te wonen. Maar goed, ik mocht me toch al inschrijven, en als ik morgen dan een bewijs van woonst kan meebrengen, zal het vaccin ook worden gezet. Ik moet me er dan alleen maar op voorzien dat het wel een tijdje kan duren eer ik aan de beurt zal komen. En na de prik moet ik nog minstens een half uur blijven om zeker te zijn dat er geen anafylactische shock ontstaat.

De kans dat dit gebeurt is erg klein, maar je weet maar nooit. Erg geruststellend is dat niet, want het vaccinatiecentrum is ingericht onder zeildoek aan de rand van een bebost perceel, ver van een ziekenhuis. Mochten er echt ernstige complicaties zijn, sta je daar… Maar goed, ik heb nog niet gehoord van een dergelijk geval, we blijven positief.

We sluiten de dag af met 1.510 gevallen in totaal, waarvan 994 gestorven zijn en 421 genezen. Dat geeft een sterftecijfer van bijna 66%. Dit had normaal moeten afnemen wegens de intensieve zorgen, maar door het hoge aantal communautaire doden blijft het maar toenemen. En als alles volgens plan verloopt zal ik morgen ongeveer de 110.000ste persoon zijn die een vaccin krijgt gezet.

UPDATE 1 mei 2019

Niemand had ooit kunnen bedenken dat we blij zouden zijn als er twee opeenvolgende dagen zouden zijn met 14 en 15 nieuwe gevallen. Tot voor kort leken dat gevaarlijke te voorkomen recordcijfers, maar na de pieken van de afgelopen dagen rijst de hoop dat dit een begin van een terugval is, ook al stellen ze statistisch gesproken nog niets voor. We klampen ons vast aan elke neerwaartse beweging, hoe bescheiden ook. En we beseffen dat er voor een duurzame daling veel meer tijd nodig is. Intussen tellen we 1495 gevallen waaronder 984 doden en 415 genezingen.

Langs alle mogelijke kanalen worden de oproepen versterkt om mee te werken aan de strijd tegen ebola. Drie nieuwe feiten dragen daar duidelijk toe bij.

Vooreerst is er het fenomeen dat steeds meer burgers wegtrekken uit de zwaarst getroffen wijken naar delen van de stad die tot nu toe gevrijwaard bleven. Vanuit een epidemiologisch standpunt bekeken is dat natuurlijk erg gevaarlijk: het virus krijgt misschien een kans om mee te verhuizen als er niet wordt opgelet. Maar de psychologische boodschap is sterk: mensen vluchten voor het virus, dus moeten we er niet meer aan twijfelen: ebola bestaat wel degelijk! Diegenen die blijven beweren dat het virus niet bestaat zijn mensen die doorgaans geen enkel geval in hun familie of vriendenkring kennen. Het gehoor dat ze krijgen vermindert met de dag.

De kinderen van de vermoorde Dr. Mouzoko Bron: sociale media

Een tweede feit is dat de voorbije dagen een reeks foto’s zijn verspreid op internet van Dr. Mouzoko en zijn gezinnetje: blije gezichten op hun huwelijksfoto, de kindjes in een gelukkig gezin, en vooral een foto van de vier kinderen nu, die gebruikt werd op de begrafenisplechtigheid, waarin zijn oudste dochter Beleck haar verdriet en haar bewondering voor haar vader uitdrukt. Dat spreekt de mensen ontzettend aan en doet velen inzien dat niemand zijn liefdevol gezin kan achterlaten om een epidemie te bestrijden in een ver onveilig land, als die ziekte niet reëel is. Dat zo een geëngageerd man door Congolezen uit de weg kon worden geruimd, werkt voor altijd in op het collectieve geheugen van Noord-Kivu.

Het derde feit is de publicatie van een tweet door de DG van de WHO, Dr. Tedros, die Mbusa Nyamwisi heeft ontmoet. Dat is de politicus die door de mensen van Beni en Butembo nog steeds het meest op handen wordt gedragen. Voormalig minister van Regionale samenwerking, nadien Buitenlandse zaken, en daarna ook van Inrichting van het grondgebied en decentralisatie, is hij gaandeweg in ongenade gevallen met Kabila en door hem aan de kant geschoven en intussen al jarenlang opposant, na een mislukte poging om zich tot president te laten verkiezen in 2011. Hij is één van de leiders die toegetreden zijn tot Lamuka en presidentskandidaat Martin Fayulu hadden voorgedragen voor de verkiezingen van december 2018.

Hij leeft nu al jarenlang in het buitenland, omdat hij vreest dat zijn leven in gevaar is. Hij kan het weten, want zijn oudere broer Enoch is in Butembo door zijn politieke tegenstanders vermoord op 5 januari 1993, en dat trauma is nog steeds onverwerkt gebleven.

Eerst vanuit Zuid-Afrika, nu vanuit Tanzania, blijft Mbusa evenwel erg verbonden met het politieke gebeuren in Noord-Kivu, en hij kan daarvoor terugvallen op een wijd netwerk van getrouwen, opgebouwd in de tijd dat hij rebellenleider was van de RCD/KML en nadien medeondertekenaar van het vredesakkoord van 2002, dat de hereniging van de Democratische Republiek Congo bezegelde.

Zijn topprioriteit op dit moment is er voor zorgen dat het gouverneurschap van Noord-Kivu onder zijn controle blijft, en daarvoor moet zijn kandidaat Eric Kamavu kost wat kost door het provinciale parlement van de provincie worden verkozen op 30 mei. Vanzelfsprekend is dat zeker niet, want van zijn eigen partij zijn te weinig députés verkozen om dat mathematisch mogelijk te maken. Bovendien komen de Nande in verdeelde slagorde naar voor, met teveel kandidaten, waardoor de stemming verdeeld dreigt te raken, en het is nu al duidelijk dat de regeringscoalitie zal proberen daar van te profiteren. Lobbywerk voor het verminderen van het aantal kandidaten draait op volle toeren.

Deze man dus, met een groot moreel gezag, door iedereen erkend als de grote voorvechter van de Nande, heeft voor de camera de hand geschud van de grote baas van het weerwerk tegen ebola, en een oproep gedaan om de krachten te verenigen in de strijd tegen de epidemie. Mbusa heeft de tweet van Dr. Tedros ook meteen zelf doorgestuurd. Dat is een geweldige zet! Nooit zou Nyamwisi iets ondernemen tegen zijn eigen volk, daarom moet ebola wel degelijk echt zijn!

De door de Nande aanbeden maar afwezige politieke leider engageert zich uitdrukkelijk in de strijd tegen ebola Bron: Twitter

UPDATE 30 april 2019

Het geeft toch een griezelig gevoel: de melding van het eerste ebolageval in Kasindi, een gemeente aan de grens met Oeganda. Het gaat om een dame die naar het binnenland was gegaan om haar man en twee andere familieleden te gaan begraven, en ze heeft het virus van daar meegebracht. De Oegandese buren zullen extra op hun hoede zijn.

De middenveldorganisaties van Kasindi zijn boos en hebben gedreigd hun poorten te zullen sluiten voor iedereen die uit Butembo komt, omwille van de grote weerstand tegen de ebolateams. Stel je voor, straks komen we hier nog geïsoleerd te zitten door Congolezen die elkaar beginnen te bekampen. Kasindi is voor ons de verbindingsweg met Entebbe, van waaruit we op Brussel vliegen.

Geruchten deden al langer de ronde, maar vandaag werd officieel bevestigd wie in beschuldiging wordt gesteld voor de moord op Dr. Mouzoko. Het brein achter de aanslag zou Muhindo Pilipili Dan alias Pablo heten. Hij is de broer van een gekende zelfverklaarde maï maï generaal Saperita. De echtgenote van Saperita, Kavugho Forence, is ook aangehouden. In totaal zijn er al 18 aanhoudingen verricht.

Tot ieders verbijstering blijkt Pilipili werkzaam te zijn geweest in het weerwerkteam! De man die hem heeft aangeworven wordt nu nader onderzocht op medeplichtigheid aan de moord. Er worden ook verbanden gelegd met bepaalde figuren van de nationale inlichtingendienst, waarvan iedereen weet dat die ontsnapt aan alle democratische controle en volledig ten dienste staat van de voormalige president. De complottheorieën zwellen prompt weer aan.

Er sijpelt nog niets officieel naar buiten over de vermoedelijke toedracht van de moord, maar de hypothese die het vaakst valt in gesprekken is dat het botweg zou gaan om de controle over het ebolageld: de expats van de WHO moesten afgeschrikt worden om plaats te ruimen voor Congolezen uit de directe omgeving van de minister van Gezondheid, wiens reputatie steeds vaker gaat lijden onder zijn drang om zelf controle te houden over alle geldstromen en vergaande vormen van nepotisme moeten toelaten om die controle zelf ook te versterken. Het zou wel heel erg zijn mocht dit waar zijn: met de moord wilden ze tegelijkertijd buitenlanders afschrikken en het weerwerk verstoren, zodat ze zelf én langer zouden kunnen genieten van de ebola-geldstromen. Laat ons er maar van uitgaan dat het alleen maar roddels zijn, want anders is Congo nog veel zieker dan we dachten, en dat wensen we echt niemand toe.

Plots verschijnt op internet vandaag ook een campagne om tegen te spreken dat de ebola-epidemie erop gericht is om de bevolkingsdichtheid van Beni-Lubero te verminderen. De formulering alleen al doet wenkbrauwen rijzen. Heeft iemand onlangs weer gezegd dat het virus zou uitgevonden zijn om mensen te vermoorden? Ik heb dat alleszins niet gehoord. Die campagne gaat wel die theorie weer reanimeren. Waar rook is, is vuur, zullen de mensen denken. De campagne gaat uit van een vzw Congo check, opgericht door beroepsjournalisten, en wil geruchten bestrijden, maar wakkert ze op die manier wel weer aan! Vreemd genoeg staat dit bericht niet op hun website, ook al staat hun logo er wel bij vermeld.

De vraag waar we wel mee zitten en die door deze campagne niet wordt beantwoord is deze: de aanvallen op de behandelingscentra onderbreken steevast het weerwerk gedurende enkele dagen en worden een tiental dagen later steevast gevolgd door nieuwe pieken in het aantal nieuwe ebolagevallen. Objectief gezien dienen die aanvallen daardoor hetzelfde doel als de moordaanslagen op de bevolking van Beni, die nu al 4,5 jaar duren. Wat de mensen willen weten is: wat is de drijfveer achter de aanslagen op de ebolacentra en welk verband is er met de andere aanslagen op de bevolking? Die fact-check gaat daar volkomen aan voorbij, laat je als burger met een wrang gevoel zitten en zal het wantrouwen van de bevolking opnieuw vergroten, vrees ik.

De dagcijfers vallen eindelijk terug onder de 20. Hopelijk is hiermee een dalende trend ingezet. Met de 14 nieuwe gevallen van gisteren stijgt het totaal aantal gevallen naar 1.480 en met de 13 nieuwe doden (waarvan 6 communautaire) zijn er nu al 970 overlijdens geteld, wat het sterftecijfer naar 65,5 % opdrijft.

Het aantal vaccins begint weer aan zijn normale ritme te stijgen, nu al tot 108.000. Er werd verteld dat men in hotspotwijken als Wayene en onze wijk Mutsanga zou beginnen om alle inwoners systematisch in te enten, maar vandaag kreeg ik bevestiging dat de strategische voorraad nog steeds rond 4.000 dosissen schommelt, wat absoluut niet voldoende is om aan een systematische vaccinatie te beginnen.

UPDATE 29 april 2019

De DG van de WHO, Dr. Tedros, heeft een lange vergadering gehouden met de traditionele chefs van de regio. Ze waren allemaal present in groot ornaat en hebben hun steun toegezegd aan het weerwerk. Hopelijk zijn ze eerlijk geweest ,want zij hebben inderdaad nog altijd een erg grote invloed op de bevolking, en in het verleden hebben we al vaker moeten vaststellen dat ze niet altijd zulke zuivere bedoelingen hebben met hun onderdanen.

Steeds luider klinken de stemmen die een verband leggen tussen de slachtpartijen van Beni en de aanvallen op de behandelingscentra. Het verwondert me dat dit zo lang heeft geduurd. Ik heb vanavond twee uur lang met een jongere aan de lijn gehangen die dat verband ook legt, maar het doortrekt tot het begin van de epidemie. Als je denkt dat het ebolavirus is binnengebracht door diegenen die al 4,5 jaar de onschuldige bevolking van Beni aan het vermoorden zijn, dan versta ik dat je niemand nog kan vertrouwen.

Ik heb hem uitgelegd dat het maanden heeft geduurd eer die aanvallers begrepen hadden dat ze het virus in hun voordeel zouden kunnen gebruiken. Zij hebben er 54 maanden over gedaan om 2.000 mensen te vermoorden, terwijl het virus op 9 maanden al aan 900 dodelijke slachtoffers zit. Het heeft wel verschillende maanden geduurd eer ze het moordpotentieel van ebola doorhadden, wat er op wijst dat het virus niet van hen kan komen, maar dat ze er wel een bondgenoot in hebben gevonden voor hun duistere doel.

Ik hoop dat hij me begrepen heeft, want dan weet hij ook dat een verenigde strijd tegen ebola binnen de drie maanden een machtig wapen uit de handen van de aanvallers zal nemen. Daarna moet de regering dan natuurlijk ook de moordenaars weten te neutraliseren, en dat is ook wat president Tshisekedi heeft beloofd. Of hij die belofte zal kunnen waarmaken, wetende dat er verschillende lagen van medeplichtigheid zitten binnen de bestaande machtsstructuren, dat is natuurlijk een andere kwestie.

De gevolgen van de aanslag op het universitair ziekenhuis en de moord op Dr. Mouzoko bereiken nu hun hoogtepunt. Uit ervaring weten we dat dit altijd zo ongeveer ronde de tiende dag is, en de dagcijfers zetten dat nog eens extra in de verf door opnieuw een dubbel dagrecord te vestigen: 27 nieuwe gevallen en 26 doden. Zo maar eventjes 15 van de 26 doden zijn in de gemeenschappen gevallen, en dat is een beangstigend cijfer, want elke dode heeft ergens tussen de drie en de zeven andere personen besmet.

Uitgedrukt per week is de trend nog duidelijker: het record aantal nieuwe gevallen per week is verpulverd door een reuzensprong van 110 twee weken gelden naar 126 nu: een daggemiddelde van 18 nieuwe gevallen per dag, terwijl het gemiddelde over de hele duur van de epidemie iets hoger dan 5 nieuwe gevallen per dag ligt.

Hopelijk gaan de cijfers niet hoger, en kunnen we beginnen aan de langzame terugval van het aantal nieuwe gevallen zodat over ten laatste een maand of zes deze epidemie definitief tot het verleden behoort.

UPDATE 28 april 2019

Rosine, wiens dood door ebola gisteren breed werd gedeeld op internet, studeerde aan de hogeschool ISP Muhangi in Butembo. Vandaag is een tweede student van dat instituut gestorven in een ebolabehandelingscentrum, een laatstejaars Geschiedenis en sociale wetenschappen.

Normaal zou je verwachten dat dan meteen het instituut wordt ontsmet en de hele schoolgemeenschap wordt ingeënt. Maar daar is geen teken van te bespeuren. Naar verluidt zou de directrice zich met hand en tand verzetten tegen deze actie. Zijzelf zou het handenwassen hebben gesaboteerd door de aankoop van chloor en zeep te verbieden. Ze heeft geëist dat een vaccinatiecampagne zou worden voorafgegaan door een formele toelating van het Ministerie van Onderwijs.

Met dit soort van weerstanden zal de strijd nog lang duren.

In onze wijk Mutsanga speelde zich vandaag een onwaarschijnlijk tafereel af. Een moto-taxi was ingeroepen om een dame uit Wayene naar een behandelingscentrum te brengen. Zij stond bekend als een hevige ebolaontkenner en heeft heel wat doden helpen begraven, zonder de voorzorgen van een beveiligde begrafenis te nemen. Het was onvermijdelijk dat ook zij ziek zou vallen. Pas in het terminale stadium stemde ze ermee in zich naar het centrum te laten brengen.

De taxibrommer is een overlever van ebola en kan dus niet meer besmet raken. Hij bond de dame achterop zijn brommer, omdat ze te ziek was om zichzelf recht te houden. Maar nog voor hij zijn doel kon bereiken is ze achterop de brommer gestorven. Hij heeft het weerwerkteam gebeld, maar die waren zo druk bezig met andere gevallen dat het twee uur duurde eer ze hem uit zijn oncomfortabele positie konden verlossen, het vastgebonden lijk kwamen losmaken en in een hermetische zak konden afvoeren.

Eindelijk verlost van een overleden ebolapatiënte, achterop op de brommer gebonden Bron: sociale media

Ook dit voorval zal ongetwijfeld vele mensen aan het denken zetten en hen aansporen om hun volle medewerking te verlenen. Ik heb de laatste dagen alleszins geen enkel geval meer vernomen waarbij hulpverleners werden met stenen bekogeld.

De DG van de Wereldgezondheidsorganisatie Tedros Adhanom Ghebreyesus heeft de weerwerkteams bezocht in Butembo om hen aan te moedigen en niet te versagen. Dat heeft zijn effect niet gemist, voor de teams was het een hele opsteker.

Tot mijn verbazing gaf hij een foto vrij waarop duidelijk te zien is dat hij zijn collega aanraakt bij het begroeten, weliswaar niet met een handdruk, maar het blijft wel een fysieke aanraking die in principe totaal moet worden vermeden. Zou dat aan zijn communicatieteam ontsnapt zijn?

Slect voorbeeld van de DG van de WHO: géén aanrakingen bij begroetingen alstublieft! Bron: WHO

De buurtbewoners van het kerkhof Kitatumba hebben alarm geslagen omdat ze vrezen besmet te raken door regenwater dat uit het hoger gelegen kerkhof het virus zou kunnen meebrengen uit de pas gegraven graven. Ook maken ze zich zorgen over de gebruikte rubberen handschoenen die zomaar op de grond blijven slingeren en door de wind tot op hun erf worden geblazen waar peuters rondlopen. “Dat ze dan ons perceel overkopen om het kerkhof uit te breiden en ons ergens anders een huis helpen bouwen”.

Hierover geïnterpelleerd gaf de verantwoordelijke voor de waardige en beveiligde begrafenissen de volgende uitleg: “Er kan geen vloeistof uit de lijkzak naar buiten komen dus dit risico is onbestaande. De kist, het lijk en de lijkzak worden ontsmet voordat ze naar de begraafplaats worden gebracht.

Wat betreft de handschoenen, die op de begraafplaats terechtkomen, die zijn inderdaad gevaarlijk, maar hoe komen die daar? Wanneer er verzet is van de bevolking en de familieleden aangeven dat zijzelf hun familielid willen begraven, geven we ze alle materialen om te gebruiken tijdens de begrafenis en we vertellen ze waar ze de begrafeniskleren moeten deponeren als ze klaar zijn. Maar omdat ze daartoe niet getraind zijn, gooien ze die gewoon weg. Daarom zou het veel beter zijn dat de hele bevolking haar verzet stopt en aanvaardt dat onze daartoe gevormde teams hun werk kunnen doen. Daar zou iedereen wel bij varen!”

Nu al drie dagen op rij ligt het aantal nieuwe gevallen boven de 20. Dat is nooit eerder gebeurd. We tellen vanavond 1.439 gevallen, waarvan 22 nieuwe en 931 doden, waarvan 17 nieuwe. Het aantal gevallen bij het verplegend personeel alleen is opgelopen tot 92, waarvan er 33 zijn gestorven. Wat een verlies voor de sector!

De hoogste pieken ooit en hopelijk daalt het aantal nieuwe gevallen nu snel Bron: Helen Branswell

UPDATE 27 april 2019

De cijfers blijven stijgen, maar die lijken me nu geen indicator meer van groeiende weerstand, maar wel van de onderbreking in het weerwerk door de moord op Dr. Mouzoko. Er wordt rondom mij steeds uitdrukkelijker en openlijker gesproken over recente eboladoden, en er komen er alle dagen steeds meer bij. Maar er lijkt iets veranderd in de toonzetting. Het klinkt alsof mensen eindelijk lessen trekken en hun gedrag zullen aanpassen.

Wel twee uren lang heb ik vanochtend geluisterd naar een alerte jongeman die heel scherp zijn directe omgeving in het oog heeft gehouden en geanalyseerd, en wat hem nu aan het praten zet, is een serie slachtoffers, allemaal mensen die hij goed heeft gekend en gestorven zijn door de fouten van anderen.

Het meest schrijnende voorbeeld dat hij gaf was dat van een laboratoriumassistent die een medische praktijk vlak naast hem had. Ondanks de medische scholing van de man was hij er van overtuigd dat ebola niet echt is en mensen die bij hem te rade kwamen voor onrustwekkende symptomen verwees hij niet door maar nam hij op in zijn eigen kleine gezondheidscentrum. Daar is uiteraard de ene na de andere patiënt gestorven, tot hijzelf besmet raakte en vanochtend op zijn beurt het leven liet.

Alle mensen uit zijn omgeving die hem zo vaak hebben horen afgeven op de ebola-leugen, zien nu in dat hijzelf een verspreider van leugens was.

Hij vertelde me ook over een pinkstergemeente in de buurt waar hij zelf uit nieuwsgierigheid een gebedsdienst is gaan volgen. Hij was verbouwereerd vast te stellen dat de voorganger de mensen niet ontmoedigde elkaar aan te raken, wel integendeel: hij moedigde hen, zodat God zou kunnen bewijzen dat hij elk van hen persoonlijk beschermt. Hij heeft geprobeerd hen uit te leggen dat ze zich vergissen, maar kreeg geen gehoor. Nu vallen ook in hun rangen slachtoffers.

Rosine, jongste slachtoffer van de ebolaloochening Bron: sociale media

In de whatsappgroep van de jongerenorganisatie waar hij stichtend lid van is, verscheen een foto van een fiere, knappe jongedame met onderstaand triest bericht: Rosine is ziek gevallen in de wijk Rughenda vlakbij de luchthaven van Butembo. Van daaruit is ze weggevlucht naar een landelijk gebied op 20 km buiten de stad om zich door traditionele genezers te laten behandelen tegen vergiftiging, want dat is waar ze volgens haar familie het slachtoffer was van geworden. Toen bleek dat de genezer haar niet beter kon maken en het steil bergaf ging met haar, is men haar gisteravond komen droppen in een gezondheidscentrum in de stad om halftien ’s avonds. De ebolatest bleek positief. Diezelfde nacht nog werd ze opgenomen in het ebolabehandelingscentrum van Katwa, maar het was te laat, het virus had haar lichaam volledig ingepalmd. Vanochtend is ze gestorven.

Volgend jaar zou ze zijn afgestudeerd als informaticus. Haar foto doet de ronde op alle sociale media en wrikt een tsunami aan rouwbetuigingen los. Ook al zijn er nog steeds non-believers tussen de reacties, het overgrote deel van de mensen roept op om al het mogelijke te doen om de epidemie in te dijken. Zo hoop ik dat haar dood, en die van alle andere mensen die een kapitale vergissing maakten door het virus niet ernstig te nemen, een omslag moge teweegbrengen. Hun verdwijning is veel sprekender dan welke poging tot sensibilisering ook. Ze zullen dan hopelijk toch niet voor niets zijn gestorven.

Maar er zullen eerst nog vele mensen in hun geval dezelfde weg opgaan. Als de besmetting te lang geleden gebeurde is het zo goed als onmogelijk om hun leven nog te redden. Dat tonen de cijfers die nog alle dagen blijven binnenstromen. Het persbericht van vanavond meldt 21 nieuwe besmettingen waarvan twee derden in Butembo. Van de 14 nieuwe doden is de helft gestorven in de gemeenschap. Van de nu al 1.417 besmettingen zijn er 914 gestorven. Het enige lichtpunt in de cijfers zijn de 11 mensen die gisteren genezen en wel een behandelingscentrum in Butembo hebben mogen verlaten.

Het andere lichtpunt is dat de president van dit land vandaag voor het eerst sinds zijn aanstelling een regeringsraad heeft samengeroepen over ebola. Het is best merkwaardig dat hij dat doet met de uittredende regeringsploeg, terwijl de aankondiging van een nieuwe regering eerlang verwacht wordt. Daaruit blijkt duidelijk dat Tshisekedi zelf ook tot nieuwe inzichten is gekomen. Minister Ilunga van Gezondheid heeft onderlijnd dat, gelet op de moeilijke veiligheidscontext, deze epidemie een aanpak nodig heeft die ruim het kader van de volksgezondheid overstijgt. Daarom dat naast de eerste minister ook de ministers van Binnenlandse zaken, Budget, Defensie en Financiën mee rond de tafel zaten.

UPDATE 26 april 2019

Mijn voorspelling van gisteravond is uitgekomen: het nieuwe dagrecord staat op 23 nieuwe bevestigde gevallen. Aan dat tempo zal ook het weekrecord vlot sneuvelen. De gevolgen van het onderbreken van het weerwerk na de moord op Dr. Mouzoko zullen zich zeker nog een tiental dagen laten voelen. Vandaag staan de statistieken op 1.396 bevestigde gevallen waarvan 900 doden. Morgen wordt een tweede drempel van honderdtallen overschreden, en gaan we boven de 1.400 gevallen.

Van de 10 nieuwe overlijdens zijn er zo maar eventjes 8 buiten een behandelingscentrum gestorven, stuk voor stuk bronnen van nieuwe besmettingen.

Terwijl ik dit neerschrijf komt er een bericht binnen: “Sporadische schoten zijn te horen tussen Vungi en Kinshasastraat. Er zijn controles aan de gang om de oorsprong vast te stellen. Blijf kalm, blijf alert en blijf luisteren naar de radio.”

Een kwartier later kwam het vervolg:

“Geen paniek, er is vanavond geen CTE aangevallen in Butembo. De geweerschoten zijn het gevolg van een ruzie tussen twee politiemannen die het coördinatiekantoor van het weerwerk in Vungi bewaken. Deze twee elementen van het politiecorps zijn al gearresteerd. Stedelijke autoriteit.”

Daarmee zijn we er nog eens goed aan herinnerd: zij die zouden moeten instaan voor onze veiligheid dragen nu net bij tot de onveiligheid.

Vandaag heeft een lokale beroemdheid, muzikant Popal Isse, een duidelijk standpunt ingenomen op een radio in het noordelijke deel van de uitbraakzone. Vrij vertaald is dit zijn boodschap:

“Ik ken ebola al van in 1997. Maar de mensen denken dat het hen niet aanbelangt. Met de laatste uitbraak zien we dat opnieuw. In Butembo wordt het een regelrechte ramp. Het is een echte ebola business geworden. Iedereen zoekt er profijt uit te halen en hoopt dat het virus zal blijven. De ene verhuurt zijn auto, de andere zijn diensten, de schrijnwerker verkoopt zijn doodskisten. We moeten de mensen helpen begrijpen dat die ziekte hier niet hoort, dat ebola niet mag worden gezien als een bron van inkomsten. Het virus is geen onderdeel van ons erfgoed, van onze cultuur. Het is fout de epidemie als een bron van inkomsten te beschouwen. Dat is trouwens ook niet duurzaam. Wij moeten terugkeren naar eerlijke manieren om ons brood te verdienen.” (Kijk vanaf 4:27)

Hij kondigt aan dat hij een muzikale actie voorbereidt in de komende weken. Ik ben benieuwd wat hij gaat bedenken.

In de Verenigde Staten is er eindelijk officiëel reactie gekomen op de onzin die de rechtse website Breitbart.com had verspreid over 20 Congolese vluchtelingen die aan de grens met Mexico werden gevolgd wegens ebolaverschijnselen (zie mijn dagboek op 16 april). De stad Laredo spreekt alle geruchten tegen, maar er wordt helaas niets ondernomen tegen de bron zelf van al die geruchten. Die voelt zich volledig buiten schot.

UPDATE 25 april 2019

Vanochtend wist mijn collega me te vertellen dat zijn buurman, de verpleger die gisteren verwond werd door avondlijke aanvallers, verzorgd was geworden in het ziekenhuis van Matanda, maar dat ze daar geweigerd hebben hem op te nemen uit angst dat zijn belagers hem daar weer zouden gaan opzoeken en andere patiënten mee in gevaar brengen. Hij is dus op een onbekend adres ondergedoken.

In dezelfde wijk leven nog verschillende andere verplegers die allemaal een schriftelijke bedreiging in hun tuin zouden hebben gevonden, waarin staat dat hun leven in gevaar is als ze niet meteen hun medeplichtigheid aan het inspuiten van het ebolavirus stopzetten.

De burgemeester heeft nogmaals bevestigd dat de moordenaars van Dr. Mouzoko wel degelijk zijn opgepakt en binnenkort publiek verhoord zullen worden. Dat klinkt steeds meer als een show die ze gaan opvoeren voor een toekijkend publiek, eerder dan ernstige rechtspraak. Laat ons hopen dat het niet weer onschuldigen zijn die ze laten opdraaien voor hun onvermogen om de echte daders te vatten.

Eén van de maatregelen om een ebolabesmetting te voorkomen is het totale verbod op handen schudden. De mensen respecteerden dat, maar al snel dachten ze dat het dan wel mogelijk is om elkaar te groeten door de vuisten tegen elkaar te tikken. Dat is natuurlijk al even gevaarlijk als een hand geven, dus maakte ik daar steeds iedereen attent op dat dit evenmin kan. Ik toonde hen hoe de mensen in Thailand elkaar groeten, zonder enige aanraking, maar niemand nam dat over. Vandaag was ik toch blij op het internet een bericht te zien passeren dat de mensen waarschuwt voor het vuistjes tikken: tegenwoordig is iedereen een verdacht geval!

De cijfers van vandaag zijn wellicht een onderschatting van de realiteit omdat ze nog te lijden hebben onder het stilvallen van het weerwerk de voorbije dagen. Wat ik vandaag hoorde (en wat dus morgen in de cijfers zal verschijnen), zou wel eens een nieuw dagrecord kunnen worden. Met 6 nieuwe bevestigde gevallen en 5 nieuwe overlijdens sluiten we dag af met 1.373 besmettingen en 890 doden.

UPDATE 24 april 2019

Mijn collega kwam vanochtend ontdaan aan op kantoor: “de moordenaars van de dokter hebben mijn buurman aangevallen”.

Met grote ogen vroeg ik hem: “hoe weet jij dat het die moordenaars waren?”

“Het kan niet anders, ze waren met drie en ze hadden geweren bij zich. Ze schoten om te doden, want ze hebben helemaal niets gestolen. Mijn buurman kreeg een kogel in de arm, en zijn vrouw in haar been. Dan zijn ze gelukkig gevlucht voor de mensen die kwamen aangelopen. Het was nog maar 19u30 dus de mensen sliepen nog niet. Ze krijgen hoe langer hoe meer lef!

“Maar waarom denk je dat het dezelfde zijn?”

“Waarom kwamen ze mijn buurman vermoorden? Daar kan maar één reden voor zijn: hij is verpleger in het weerwerk tegen ebola! Ze kwamen voor hem! Ze hebben immers niets meegenomen!

Mijn buurman had me trouwens uitgelegd waarom ze Dr. Mouzoko hebben vermoord. De dokter was van plan om in die vergadering aan te kondigen dat van de 100 verklaarde ebola-patiënten er eigenlijk maar 30 echt zijn, de andere zijn vals, om de budgetten te kunnen opblazen.

Maar de laatste tijd is er alsmaar minder budget. De Dr. wou de activiteiten aanpassen aan het krimpende budget, maar daar waren zijn collega’s het niet mee eens. Velen waren immers begonnen aan een of ander kostelijk project, zoals een huis bouwen, en dan mag de kraan niet worden dichtgedraaid. Dus zat er niets anders op dan hem uit de weg te laten ruimen.

Trouwens, een arts uit Guinea is al gevlucht en de 24 Congolese artsen dia aanwezig waren in de zaal op het moment van de moord, worden allemaal op de rooster gelegd tot ze schuld bekennen.”

Mijn collega heeft van nature altijd al aanleg gehad voor dramatiek, maar hij vertolkt meestal prachtig de heersende opinies uit zijn wijk, waardoor ik hem beschouw als een betrouwbare barometer voor de gemoedstoestand van de doorsnee Bubolees.

Het zit het verplegend personeel alleszins erg hoog allemaal. Vandaag hebben ze dat geuit door een betoging te houden in bun witte schorten onder politiebegeleiding doorheen het centrum tot aan het Stadhuis, om daar een memo af te geven.

Hun slogan was: “we zijn er niet om te doden, wij redden levens!” Ze zijn echt gekrenkt in het diepst van hun ziel dat er inwoners zijn die durven veronderstellen dat ze zich zouden laten betalen om mensen uit de weg te ruimen met een gefabriceerd virus. Ze winden er dan ook geen doekjes om: als het verzet tegen het weerwerk aanhoudt gaan ze voor onbepaalde tijd in staking, een zachte manier om te zeggen: als jullie dan toch niet willen verzorgd worden en meewerken aan de strijd tegen ebola, goed dan, sterf dan maar, want dat is dan blijkbaar wat jullie willen.

Aan de overheid vragen ze drie dingen: verzeker onze veiligheid, zorg dat er een grondig onderzoek komt naar de daders van de moorden op het medisch personeel en betaal ons een risicopremie.

Bron: sociale media

Politiebewaking werd verzekerd Bron: sociale media

Aan het stadhuis werd het memorandum voorgelezen Bron: sociale media

Die vraag naar een grondig onderzoek is zo luid en uit alle hoeken tegelijk gekomen, dat de overheid goed beseft dat ze iets moeten doen om te voorkomen dat ze nog meer zouden worden verdacht van medeplichtigheid. Vandaag kwam dan ook het verrassende nieuws dat ze niet minder dan 11 verdachten hebben opgepakt, waaronder de drie vermoedelijke moordenaars. Maar we hebben dat soort berichten te vaak gezien om er dan achteraf nooit nog iets over te vernemen en verder te leven in totale straffeloosheid. Daarom dat ik liever pleit voor een onafhankelijk internationaal onderzoek. Maar zolang ze de schijn hoog houden dat ze ernstig onderzoek doen zal dat er nooit komen. Laat ons dan tenminste hopen dat de WHO de druk op de Congolese justitie hoog genoeg houdt om gerechtigheid te eisen.

Toch lijkt het of er een zweem van verandering in de lucht hangt. De verontwaardiging blijft aanzwellen samen met de schaamte over de man die zijn leven gaf om dat van hen te redden, en dat op Goede Vrijdag. Ik durf het niet met zekerheid te zeggen, maar het lijkt wel of er meer stemmen oproepen om samen te werken, uit diverse hoeken, om zich ten volle te concentreren en de handen in elkaar te slaan om de belofte van president Tshisekedi te helpen waarmaken: hij beloofde dat binnen de drie maanden het virus onder controle zal zijn. Moesten de politici zich daar nu inderdaad effectief eensgezind willen voor inzetten, dan is dat nog altijd perfect haalbaar.

Dat zien we vandaag in Beni. Eind vorig jaar was dat het epicentrum van de epidemie. Maar vandaag wordt er nog slechts heel sporadisch een nieuw geval vastgesteld, en dat is dan steevast een bange patiënt die uit Butembo is weggevlucht. Beni is dus haast ongemerkt geen epicentrum meer.

We herinneren ons nog haarscherp hoe sterk de weerstand was in sommige wijken van Beni, en toch is daar de rust nu volledig weergekeerd en is ebola er onder controle. Met al die spanningen in Butembo was dat de meeste mensen ontgaan. Dat besef begint nu tot Butembo door te dringen: als Beni dat kan, moet ons dat ook lukken.

Voorlopig geven de cijfers ons nog geen moed: het aantal nieuwe gevallen, wordt nog elke dag met twee cijfers geschreven. Vandaag zijn er weer 14 bijgekomen en tellen we nu in totaal al 1.367 gevallen, waaronder 885 doden. Het ziet er naar uit dat er eerst nog wat drempels zullen moeten worden overschreden vooraleer er een echte ommekeer komt.

UPDATE 23 april 2019

Deze eerste werkdag na de laffe moord op Dr. Mouzoko konden we nog erg goed voelen wat een domper dit gebeuren heeft gezet op de hele stad Butembo. Vele mensen van Butembo, inclusief mijn collega’s, vragen zich met een bedremmeld gezicht af wat de buitenwereld nu van hen moet denken. Een arts vermoorden die zijn gezin in de steek heeft gelaten om je te redden van een epidemie, hoe is zoiets mogelijk?

In de sociale media gaan de Congolezen van andere regio’s er hard tegenaan. De Nande worden beklad met beschuldigingen van enggeestigheid, zelfdestructie, middeleeuwsheid en ander fraais. Vele mensen van Butembo reageren daar zeer verbolgen op met terechte argumenten: het zijn niet de Nande die Dr. Mouzoko hebben vermoord, het zijn drie gewapende mannen waarvan niemand weet in wiens opdracht ze hebben gehandeld. De burgemeester, die hen meteen wegzette als Maï Maï, heeft daar geen bewijzen voor. Maar door dat te doen lijkt het wel of hij bevestigt dat het zonen zijn van hun volk die de moord hebben begaan, in naam van hun volk. En dat weigeren de burgers van Butembo radicaal te erkennen.

Maar hoe krijg je dan wél uitgelegd wat er gebeurd is? Dat is allesbehalve eenvoudig. Ik mocht vanochtend van Xavier Taveirne een poging doen op Radio 1 in De Ochtend. Binnen het korte tijdsbestek van een radio-interview een zo complexe materie proberen uit te leggen is een race tegen de klok, en toch werd ik nog ruim voor de eindstreep de mond gesnoerd, terwijl ik nog zoveel te zeggen had om het verhaal compleet te maken. Zo moet dat ook zijn met de mensen hier die toch nog proberen de vele onderliggende mechanismen bloot te leggen. Maar het is zo een multidimensionaal gebeuren dat je tegenover toehoorders die in een kort tijdsbestek een simpele eenduidige verklaring verwachten voor een simpele zij het gruwelijke daad: een moord, eigenlijk machteloos staat.

De statistieken nemen al snel hun hoge waarden in van vóór de onderbreking van het weerwerk. Vandaag zijn er 13 nieuwe besmettingen bijgekomen en komt het totaal op 1.353 gevallen waarvan er 880 zijn overleden.

De minister van Gezondheid is vandaag in Butembo de weerwerkteams een hart onder de riem komen steken. De veiligheidskwestie komt uiteraard ter sprake. Ik ben niet de enige die MONUSCO meer verantwoordelijkheid wil zien opnemen, steeds vanuit een aanpak die tegelijkertijd lokale capaciteiten versterkt, en daarvoor wordt in de eerste plaats naar de politie gekeken. Iedereen is het erover eens dat het leger best zo ver mogelijk wordt weggehouden van het weerwerk.

UPDATE 22 april 2019

Vanochtend was het eerste wat op mijn computerscherm verscheen een Facebookbericht in een groep met meer dan 230.000 leden, gepost door iemand die zijn naam laat voorafgaan door ‘Ir’. In principe dus een intellectueel. Ik heb het vertaald, lees even mee:

ROOD ALARM, ROOD ALARM, ROOD ALARM, ROOD ALARM, ROOD ALARM!!!!!!!!

«Aandachtig te lezen»

De Groep van Waakzame Aanklagers van Noord-Kivu/Goma/Butembo informeert alle Congolezen en in het bijzonder de gemeenschap van onze Nande broeders dat het oog van de internationale gemeenschap vandaag nog steeds gericht is op Beni en Butembo, een regio met een zeer rijke ondergrond. De bezetting van dit land door Rwandezen levert de internationale gemeenschap veel baat bij.

Daarom zijn vorige week in Genève deskundigen op het gebied van de aanmaak van het ebolavirus bijeengekomen om de ebola-vaccinatiecampagne in Beni en Butembo te versterken en om de hele bevolking van deze regio (in haar naïviteit) te vaccineren tegen het ebolavirus, met wat eigenlijk een brandend en dodelijk gif is.

Congolese broeders en zusters, laat ons deze herinneringen weer oproepen:

De Hutu-vluchtelingen zijn in 1994 in de kampen van Kibumba en Katale uitgeroeid met het vaccin tegen het cholera-virus, dat in Zuid-Afrika door Kagame onder de zegen van de internationale gemeenschap was geproduceerd.
In 1998 werden (RCD/Goma) kinderen onder de 4 jaar gevaccineerd met een dodelijk gif afkomstig uit Kigali: de stad Goma was in diepe rouw omdat de kinderen van naïeve ouders stierven (ongeveer 350), we waren allemaal getuigen.
Vanaf maart 2016 werd het in Amerikaanse laboratoria geproduceerde ebolavirus ingezet bij vaccinaties van de bevolking van Guinee, Liberia en Nigeria. Duizenden mensen zijn het slachtoffer geworden van de wreedheid van de internationale gemeenschap, we zijn allemaal getuigen.

Vraag: Welk vertrouwen heb je in de dokters die Kabila en zijn familie hebben binnengebracht?

Mensen van Butembo en Beni, jullie zijn in gevaar, vlucht dit vaccin.

Wij feliciteren de dappere Maï-Maï die strijden om de mensen in Congo te redden door de ebolacentra in Beni en Butembo te vernietigen met gerichte aanvallen.

Uiteraard heb ik dat bericht meteen gewraakt bij Facebook en 20 minuten later was het verdwenen. Maar het is lang niet het enige. Ook in de whatsapp-groepen gonst het van de geruchten en verdachtmakingen. Het wordt er dus duidelijk alleen maar erger op. Butembo polariseert in believers en non-believers. En de twee groepen lijken aan elkaar gewaagd.

De ville morte die voor vandaag was afgeroepen uit protest tegen de moordaanslag op Dr. Mouzoko werd redelijk goed opgevolgd. Slechts één van mijn collega’s is komen opdagen. Ik vermoed dat de anderen er graag nog een dagje verlof bij hadden. Het is niet hun fout dat Mobutu ooit alle katholieke verlofdagen afschafte, waardoor ze onder meer paasmaandag kwijt zijn. In de stad kon je goed aanvoelen dat het verkeer een stuk lichter was dan andere maandagen en heel wat handelszaken bleven dicht. Rond de middag was er zelfs even paniek omdat er verdachte bewegingen werden gesignaleerd vlakbij het intussen zwaar gemilitariseerde Universitaire ziekenhuis waar Dr. Mouzoko het leven liet. Maar het bleek loos alarm te zijn.

Omdat het weerwerk in Butembo zondag is stilgevallen, na de moord, zakken de dagcijfers ineen tot 4 nieuwe gevallen en 4 nieuwe overlijdens. Maar we weten dat dit niet overeenkomt met de realiteit. Het totaal, dat nu op 1.340 besmettingen en 874 doden staat, zal de komende dagen wellicht opnieuw snel stijgen.

UPDATE 21 april 2019

Door de moord op Dr. Mouzoko is het weerwerk op zaterdag stilgevallen. Zelf zou hij dat wellicht nooit hebben gewild, maar de emotie was te groot. Het voltallige team heeft afscheid van hem genomen tijdens een plechtigheid in de tuin van Hotel l’Auberge, waar hij gehuisvest was en dat volledig is ingenomen door het weerwerkteam. Daarna werd hij per helikopter overgevlogen naar Goma, van waaruit zijn lichter verder zal reizen naar Kameroen, waar hij dan komende zaterdag wordt begraven.

Afscheidsmis van Dr. Mouzoko in een hoteltuin Bron: sociale media

Een helikopter brengt zijn stoffelijk overschot terug naar huis Bron: sociale media

Zijn doodskist is omhuld met de vlag van de WHO Bron: sociale media

Hij heeft sterke lofredes gekregen, zowel van zijn collega’s in Butembo en Goma, de minister van Gezondheid en de WHO, alsook in de Kameroense pers. Een man van zijn kaliber verliezen is een hele harde klap in de strijd tegen ebola. Diegenen die dat op hun geweten hebben moeten zo snel mogelijk worden opgepakt en veroordeeld.

Dat is ook het oordeel van de VNSG Guterres. Hij deed een krachtige oproep aan de Congolese overheid om de daders snel te identificeren, in te rekenen en te veroordelen. Als hij ook maar iets geleerd heeft over Congo sinds hij in die positie zit, zou het wel moeten zijn dat die overheid zo goed als geen enkel onderzoek tot een goed einde brengt. Ze is zo omkoopbaar dat nooit een dossier wordt afgerond of een dader gestraft, behalve als er politieke motieven achter zitten.

Guterres zou beter een oproep doen om een onafhankelijke internationale onderzoekscommissie op te richten, die dan ook ineens de tientallen slachtpartijen van de afgelopen vier en een half jaar eens mee onder de loep zou kunnen nemen, en de recente connecties met Daesh, die sommigen willen doen geloven. Hopelijk zet hij toch minstens de intelligence van de MONUSCO aan het werk. Anders komen we er nooit achter wie de zwarte hand is achter al die misdaden. Mijn kleine teen zegt me dat al die moorden gelinkt zijn.

Dat je van de Congolese overheidsdiensten niet veel medewerking mag verwachten blijkt al meteen uit twee dingen. De burgemeester heeft nu eindelijk permanente bewaking neergepoot aan het universitaire ziekenhuis waar Dr. Mouzoko werd neergeschoten. En wat doen die wapendragers? Je raadt het: hun macht misbruiken. Onschuldige voorbijgangers worden opgepakt wegens de onweerlegbare misdaad van zich op het verkeerde uur op de verkeerde plaats te bevinden, en ze worden slechts vrijgelaten mits het betalen van een (uiteraard volledig illegale) borgsom van 30$.

Het andere bewijs is dat politiekolonel Mbambi tot de orde is geroepen hoe het komt dat gewapende mannen ongezien tot in het hospitaal konden doordringen. Het ebolateam had hem wel degelijk gevraagd om hen te beschermen in hun centra. Hij had botweg geantwoord: hoeveel betalen jullie me daarvoor? De agenten die mee het terrein opgingen met de weerwerkteams kregen elk 10$ per dag uitbetaald, maar die betaling gebeurde via heer kolonel, die daarvan slechts 30$ per maand doorgaf aan zijn manschappen. Dat terwijl zijn hele familie al aan werk werd geholpen in het weerwerk.

Vele Congolezen zijn geschokt door die laffe moord. Maar evenveel zijn er niet door geraakt en bedenken allerlei redenen. De meest gehoorde is dat Dr. Mouzoko is uit de weg geruimd door zijn collega dokters die veel minder betaald werden dan hij. Alsof dat een moord kan rechtvaardigen. Zelfs moest het waar zijn. En het is wellicht waar, want hij was een kei in zijn vak en zat beslist hoog (en terecht) in de loonschaal van de WHO. Maar wat een idee om daarmee een moord te vergoelijken…!

Het andere argument is nog dwazer: als ebola zo gevaarlijk is, dan zou het al lang de grens met de buurlanden zijn overgestoken. Dat dit nog steeds niet is gebeurd is het bewijs dat het virus bewust enkel wordt ingezet om Congolezen te doden, en het zal wel die Kameroenees zijn die dat virus manipuleert. Daarom hebben ze het op hem gemunt.

Heb je het door? Het buitengewone succes van het weerwerkteam, dat er ondanks alles in geslaagd is om de buurlanden alsnog te vrijwaren van het ebolavirus, wordt gezien als een bewijs dat het om een gecontroleerd virus gaat dat tegen de Congolezen wordt ingezet! Ik ben daar echt moeten gaan van zitten toen ik dat hoorde!

De stakingsdag van morgen (ville morte) in Butembo wordt bevestigd. Het verenigde middenveld kondigt aan dat het de verkiezing van parlementslid Mbindule gaat aanvallen omdat ze hem verantwoordelijk achten voor het initiële aansporen van het verzet tegen het ebolateam. De honorable heeft zich intussen wel laten vaccineren, als dat geen bewijs is dat hij wel degelijk gelooft dat ebola echt is!

Over de aangekondigde staking van de artsen is duidelijkheid gekomen. Ze hebben zelf een nota rondgestuurd die als volgt luidt: “als het verzet en de agressie tegen het weerwerk aanhouden, gaan we met het voltallige medisch personeel in staking”. Geen staking dus, maar enkel een dreiging tot staking.

Ex-gouverneur van Noord-Kivu Julien Paluku, ook ex-burgemeester van Butembo, stuurde op Twitter deze boodschap rond: “ik richt me tot de bevolking van Butembo-Lubero-Beni opdat ze op Paasdag zouden mediteren over het ebolavirus. We moeten ons realiseren dat die ziekte dodelijk is en een enorm risico inhoudt voor de hele bevolking”.

Waarom zou iemand daar nog aan twijfelen als je de dagelijkse statistieken volgt? We tellen vandaag 1.336 besmettingen, waarvan 870 doden en 387 genezingen. 104.414 mensen kregen een vaccin. De curve van de epidemie vertoont nog geen neiging tot afvlakking. De stijgingsgraad blijft de hoogste sinds het begin van de uitbraak.

UPDATE 20 april 2019

Wie wil ebola verspreiden in plaats van bestrijden, en waarom? Dat is de vraag die op ieders lippen brandt, de dag na de laffe moord op Dr. Richard Mouzoko gisterennamiddag. Nog voor het krieken van de dag vond vannacht al een nieuwe aanval plaats op het ziekenhuis van Katwa. Zo rond 3 uur weerklonk weer geweervuur. Deze keer was de bewaking toch beter voorbereid, geprikkeld door de aanslag van gisterennamiddag en de aanval kon worden afgeslagen. Verschillende jongeren konden worden ingerekend en één van hen verloor het leven. Hij werd herkend als een brommertaxi die gisterennamiddag enkele uren rondhing op het ziekenhuisdomein. Op zijn lichaam werd een fles benzine aangetroffen. Hij was duidelijk van plan brand te stichten in het ziekenhuis.

Drie aanvallers op Katwa ziekenhuis konden levend worden gevat Bron: sociale media

De foto die na hun aanhouding werd verspreid lijkt vooral bedoeld om de stoerdoenerij van leger en politie te tonen. Ik hoop nu dat ze die jongens niet gaan tot moes slaan, zoals ze gewoonlijk doen, tot er geen woord meer uit te krijgen is. Dit is een uitgelezen kans om er achter te komen wie hun opdrachtgevers zijn, om het probleem in de wortels te kunnen aanpakken. In het verleden hebben we nooit nog gehoord wat er van eerdere arrestanten is geworden. Deze keer zou dat niet het geval mogen zijn! In plaats van alleen maar te zeggen hoe geschokt ze zijn, hoop ik dat MONUSCO voldoende helderheid van geest heeft om er mee over te waken dat er een grondig onderzoek volgt en de waarheid aan het licht komt. Want dat dit niet kan worden overgelaten aan de Congolese structuren moeten zelfs zij nu toch begrepen hebben? Hun onvermogen blijven verstoppen achter de soevereiniteit van Congo kunnen we toch niet blijven pikken? Hun dubbelmandaat is helder als pompwater: de burgers beschermen en de staatsstructuren versterken. Voor geen van beiden kunnen ze resultaten voorleggen, ondanks de vele miljarden die ze de voorbije twee decennia hebben omgezet. Het is hun laatste kans om hun nut te bewijzen.

De bedoelingen van de aanvallers laten niets aan duidelijkheid over. Ze hebben het netjes uitgeschreven op een vlugschrift dat op verschillende plaatsen na de aanval werd gevonden. Het luidt als volgt:

In een pamflet legt de UPLC uit waarom ze ebolabestrijders vermoorden Bron: sociale media

We waarschuwen de agenten van het weerwerk dat ze zullen worden uitgeroeid. En parlementsleden die durven beweren dat ebola bestaat, zullen geen voet meer in Noord-Kivu zetten (bv. Tembos Yotama). Alle ziekenhuizen van Butembo zullen worden vernietigd omwille van ebola. Mensen zullen geofferd worden: Melchisedeck Sikuli (de bisschop), Sylvain Kanyamanda (de burgemeester), Bambi (de kolonel van de politie), de toezichthouders van Katwa, Dr. Mundama en anderen. Ze hebben de christenen en inwoners van Butembo verkocht aan ebola. Elk radiostation dat berichten en advertenties over ebola uitzendt, is ook gewaarschuwd. Wees goede verstaanders!

Het pamflet werd ondertekend met UPLC. Dat staat voor Union des Patriotes pour la Libération du Congo, een obscure rebellenbeweging die in 2016 voor het eerst van zich liet horen en nauwe banden zou onderhouden met de Rwandese rebellengroep FDLR. Het blijft toch altijd verdacht dat er steeds ergens een Rwandese link opduikt. Het hoeft niet te verwonderen dat ook dit weer door Congolezen wordt gezien als een strategie om de regio te ontvolken door alle duivels van ebola te ontketenen, zodat er grondgebied wordt leeggemaakt waarop het uitpuilende Rwanda zijn Lebensraum kan uitbreiden.

In Butembo is een spontane vereniging ontstaan van gezinnen die de politisering van ebola spuugzat zijn en iedereen voor de kar van de epidemiebestrijding willen spannen. Ze noemen zichzelf de Verenigde Families tegen Ebola. Ze roepen alle politici van alle partijen op om zich te verenigen in de strijd tegen deze levensgrote bedreiging, al hun gekibbel stop te zetten, zich te verontschuldigen voor het politieke misbruik dat ze van de epidemie hebben gemaakt, en zich in te zetten in de voorlinie van de sensibiliseringsteams van het weerwerk. Wat zou dat een opluchting zijn mochten alle politieke ego’s daar op ingaan en de eensgezindheid en weerbaarheid van de bevolking zo zouden herstellen.

Verenigde Families smeken politici om eensgezind de strijd tegen ebola te versterken Bron: sociale media

Op dit moment doet het gerucht de ronde dat de artsen van Butembo, Katwa en Vuhovi, in staking gaan vanaf vandaag, maar het zou me niet verwonderen mocht ook dat uit de hoek komen van diezelfde aanstokers die ebola vrij spel willen geven. Artsen hebben immers de eed van Hippocrates afgelegd en moeten de zieken blijven bijstaan.

Butembo ligt er desolaat bij. Andere jaren wordt er toch nog feest gevierd met Pasen, wordt er een schaap geslacht, komen de families bij elkaar, gaan mensen samen een glas bier of twee drinken, weerklinkt er muziek. Niets van dat, dit jaar. Iedereen beseft dat er op elk moment weer een aanslag kan volgen. Alle zenuwen staan gespannen. De vereniging van middenveldorganisaties stuurde een bericht rond dat ze maandag 22 april uitroepen tot een “ville morte”, een algemene staking. Je vraagt je af waar dat nog voor nodig is. De stad is zo ook al dood…

UPDATE 19 april 2019

De ebolawaanzin slaat weer toe en maakt dodelijke slachtoffers.

Gisteravond had een bende jongeren priesters geterroriseerd die samenwonen iets buiten het terrein van de landbouwschool ITAV die ze beheren, waar één van de ebolabehandelingscentra is opgericht. Ze sloegen ruiten en deuren in en maakten zich dan uit de voeten. Uit hun kreten bleek duidelijk dat ze de priesters er de schuld van gaven dat ebola verder bleef duren, omdat ze op het schoolterrein blijven onderdak bieden aan het weerwerkteam. In hun ogen is ebola er door het weerwerkteam en niet andersom. Hoe misleid kan je zijn?

Vanochtend werd een jongeman in elkaar geslagen op de centrale hoofdweg van Butembo, beschuldigd van het dumpen van tabletten in de WCs van de mensen om daarmee het ebolavirus te verspreiden. Een collega die er voorbijkwam bevestigde dat de jongen er zeer ernstig aan toe was. Enkele uren later volgde het bericht dat hij in het ziekenhuis is overleden.

Hij moest sterven omdat hij levens redde Bron: sociale media

En dan klonk iets na 2 uur deze namiddag groot alarm: een gewapende aanval op het universitair ziekenhuis van de Katholieke Universiteit van de Graben. De aanval duurde meer dan 40 minuten, tot leger en politie erin slaagden hen te verjagen. De centra die werden opgericht om een differentieeldiagnose te stellen bij mensen die symptomen vertonen als koorts, diarree of overgeven, zijn in brand gestoken en een wagen van het weerwerk is in de vlammen opgegaan. Erger nog: een arts uit Kameroen, epidemoloog Richard Mouzoko Kiboung, kreeg een kogel in zijn abdomen en is overleden. Zijn chauffeur werd verwond aan de vingers. Een Congolese psycholoog is met een schotwonde opgenomen in het ziekenhuis. Volgens ooggetuigen ging het om drie mannen met vuurwapens die eerst een tijdje op het ziekenhuisdomein rondhingen onder het mom dat ze aan het wachten waren op hun arts voor behandeling. Hun wapens hielden ze verborgen onder hun kleren. Ze hadden het duidelijk specifiek op Dr. Richard gemunt. Voor ze hem doodschoten snauwden ze hem nog toe: “Jij bent naar hier gekomen om ons te doden met je zogezegde ebola. Wij weten dat ebola niet bestaat. Wij maken je van kant voor je nog meer slachtoffers maakt.” Van de andere aanwezigen hebben ze telefoons, geld en andere dingen van waarde geroofd.

Ongelooflijk dat de weerwerkcentra nog altijd niet beter beschermd zijn! Het hoeft niet te verwonderen dat allerlei theorieën over medeplichtigheid op verschillende niveaus al snel de ronde doen! Wat een droevig einde voor een man die wordt vermoord omdat hij van het redden van levens zijn levensdoel had gemaakt!

Waar ik met mijn boerenverstand niet bij kan is waarom de 3 miljoen dollar per dag die MONUSCO kost niet wordt ingezet om rond de behandelingscentra van ebola een ondoordringbaar veiligheidscordon in te stellen, tot de epidemie voorbij is. Ze zouden dan tenminste toch nog tot iets dienen!

Al even ongelooflijk is dat naarmate er meer slachtoffers vallen, meer mensen nog gaan geloven dat ebola niet bestaat. Ze dachten dat ebola zou stoppen eens de verkiezingen achter de rug waren, omdat het virus in hun ogen een politiek wapen was. Dat er toch nog steeds doden vallen wil in hun beneveld brein zeggen dat het regime nog steeds zijn uitroeiingsplannen verderzet (want Kabila trekt immers nog altijd aan de politieke touwtjes ook al is Tshisekedi tot president aangesteld), en de medewerkers van het weerwerk zijn in hun ogen daarvan de goed betaalde uitvoerders. Ze zijn er van overtuigd dat als ze de weerwerkers doden en verjagen, het virus meteen zal verdwijnen. Hoe erg kan je dwalen?

Ondertussen blijft het virus slachtoffers maken. Vandaag zijn er weer 15 bij gekomen en staat de teller van het totaal aantal besmettingen op 1.317. Zullen straks nog andere mediche organisaties zich terugtrekken uit vrees voor de veiligheid van hun personeel? Dat is alleszins waar de aanvallers op aansturen. Hopelijk krijgt paniek niet de bovenhand en worden verstandige beslissingen genomen. Zoniet dreigt de situatie hier volledig uit de hand te lopen in een volwaardig apocalypsscenario.

Een wagen van het weerwerkteam ging in de vlammen op Bron: sociale media

UPDATE 18 april 2019

Er zijn wat ooggetuigenverslagen binnengekomen over het bezoek van president Tshisekedi aan Beni. Velen zijn verbolgen dat hij geen tijd heeft genomen voor ontmoetingen met studenten, jongeren, burgerbewegingen, middenveldorganisaties. Eén van hen is erin geslaagd zijn stoet bij te houden om enkele minuten te kunnen uitwisselen, en dat is wat hij eruit heeft onthouden: volgens de president zijn alle maatregelen genomen opdat er geen slachtpartijen meer zouden kunnen worden aangericht. Op zijn voorstel aan de president om even een tussenlanding te maken in Butembo om zich daar publiekelijk te laten vaccineren, als aanmoediging voor iedereen die zich daar tegen verzet, kreeg hij geen antwoord. Fatshi beloofde wel dat politici die nog durven zeggen dat ebola niet bestaat zullen worden gesanctioneerd.

Ook de militante jongerenbeweging La Lucha betreurt dat ze geen gehoor kregen bij de president. Ze hebben daarom hun memo maar online gezet. Wat daarin opvalt, in verband met het weerwerk tegen ebola, is dat ze de militarisering van ebolateams aanklagen, en wel op de volgende manier: Hoe moeten we begrijpen dat in Nziapanda en Kathiri, geconfronteerd met weerstand van de bevolking, soldaten werden ingezet, in plaats van psychologen of gezondheidspromotoren om het verzet te breken? Daarbij zijn zelfs een jongere (in Nziapanda) en een moeder van zes kinderen (in Kathiri op 4 april 2019) omgekomen!

Ze doen dan ook een uitgesproken oproep om geen militairen meer te betrekken bij het weerwerk omdat hun gewelddadige optreden alleen maar de indruk versterkt dat ebola wordt opgelegd aan de mensen.

The Journal of infectuous diseases heeft een studie gepubliceerd over de 8ste ebola-uitbraak in Congo. Die werd uitgeroepen op 11 mei en beëindigd verklaard op 7 juli 2017. In totaal werden 8 besmettingen opgetekend, waarvan de helft is gestorven. De oorsprong van het virus kon duidelijk worden geïdentificeerd: een jager had een everzwijn en een aap geschoten, en de man die het wild had gevild en koopklaar gemaakt, was het indexgeval van de uitbraak. De daaropvolgende besmettingen zijn van mens op mens overgezet.

De studie verklaart ook waarom deze uitbraak zo snel kon worden geneutraliseerd: een lokale verpleger had kort voordien een vorming genoten over ebola en had daardoor de ziekte snel herkend, zelfs zonder labo. Hij heeft meteen de eerste patiënten in afzondering kunnen zetten om nieuwe besmettingen te voorkomen. Hij kon ook uitleggen aan de gemeenschap hoe belangrijk het is om contacten tussen hen en derden te vermijden, door zelf het voorbeeld te geven en zichzelf ook te isoleren van zijn eigen familie. Dat werkte heel overtuigend bij de andere dorpelingen. Ze hebben ook zijn instructies zeer ernstig genomen over hoe ze de doden veilig moesten begraven in afwachting dat de overheid in actie schoot.

Als je dat verhaal vergelijkt met het geknoei bij de huidige uitbraak, kan je alleen maar diepe bewondering hebben voor het straffe professionalisme van deze brousseverpleger.

De politici die beweerden dat het virus doelbewust uit het westen was overgebracht naar het oosten van het land, krijgen van de wetenschap nu het bewijs van hun leugen.

In The Lancet Infectious Diseases werden twee studies gepubliceerd die duidelijk genetische verschillen aantonen tussen het virus dat in het voorjaar 2018 uitbrak in West-Congo en de huidige uitbraak. De politici die beweerden dat het virus doelbewust uit het westen was overgebracht naar het oosten van het land, krijgen daarmee van de wetenschap nu het bewijs van hun leugen.

Merkwaardig is ook dat die kleine verschillen volstaan om de effectiviteit van de experimentele medicijnen te beïnvloeden. De huidige monoclonale antilichaamtherapie die met redelijk succes wordt toegepast had geen effect op de westelijke variant van het virus.

De dagstatistieken luiden nog steeds geen vermindering van nieuwe gevallen in: er zijn nog altijd getallen van twee cijfers nodig om het aantal nieuwe gevallen te benoemen. Met de 12 nieuwe gevallen van gisteren is alweer een nieuwe drempel overschreden en staat de teller op 1.302 gevallen, waarvan 843 doden en 380 genezingen.

UPDATE 17 april 2019

Dr. Jean-Paul Mundama is de voorzitter van de preventiecommissie van het weerwerk tegen ebola in Butembo. Hij trekt er een tiental dagen onderuit naar Kampala om uit te blazen van het harde en moeilijke werk. Vlak voor hij de deur van zijn kantoor achter zich dichttrekt, laat hij dit optekenen in het officiële persbericht van het Ministerie van Gezondheid:

Dr. Jean-Paul Mundama, voorzitter van de preventiecommissie in Butembo, is optimistisch en stelt met tevredenheid vast dat de weerstand in de meest resistente huishoudens van de stad, zoals in Mutsanga en Wayene, is opgeheven. Zo beginnen de teams de verborgen patiënten in de gemeenschap te ontdekken. Als alle volksgezondheidsinterventies rond bevestigde gevallen en sterfgevallen zonder belemmeringen worden uitgevoerd, zal de overdrachtsketen geleidelijk aan worden doorbroken, zal het aantal gevallen beginnen af te nemen en kan de epidemie onder controle worden gehouden. Hoewel de snelle toename van het aantal bevestigde gevallen in de afgelopen weken misschien zorgwekkend is, is de epidemie nog steeds geconcentreerd in een aantal welbepaalde gezondheidsgebieden en is er geen sprake van een geografische verspreiding van het virus. De epidemie is alleen hervat in gebieden die reeds eerder door de mobiliteit van patiënten waren getroffen. De belangrijkste uitbraken van de epidemie blijven geconcentreerd in de gezondheidszones Katwa, Vuhovi, Masereka en Mandima.

Dat klinkt dus erg hoopgevend, en als hij gelijk heeft, zouden we uiterlijk binnen drie weken daarvan de resultaten moeten zien in de statistieken. Maar in een persoonlijk bericht dat via de sociale netwerken brede verspreiding kreeg, maakt hij zich toch nog ernstige zorgen, in deze bewoordingen:

Ik heb me niet geëngageerd in de strijd tegen ebola omwille van het geld. Het is mijn job om de epidemiologische bewaking van onze bevolking te verzekeren. Ik ben alle beledigingen, laster en achterklap meer dan beu. Het is mij helemaal niet te doen om het geld. Mijn ziekenhuis draait amper nog omdat ik mezelf opoffer om levens te redden, maar helaas word ik totaal verkeerd begrepen door mijn eigen mensen. Weet dat de ziekte bestaat en in minder dan 12 dagen doodt. Ze doodt roekeloze, onwetende en koppige mensen. We tellen nu al meer dan 86 gezondheidswerkers onder de zieken en we betreuren al 34 sterfgevallen onder hen (1 arts, 26 verpleegkundigen, 2 laboranten en 5 andere zorgverleners). Wie deze ziekte niet ernstig neemt zal zijn hele gezin verliezen. We zijn hier het ene na het andere huis aan het afsluiten, hier in Butembo, Katwa en ook in Mutendero, Isonga, Muchanga, Isango, Makangala…

Het moet inderdaad verschrikkelijk zijn, voor iemand die zich al zijn hele leven inzet voor de gezondheid van zijn medemens, om nu zo laaghartig er van beschuldigd te worden een ebola-opportunist te zijn, door uitgerekend die mensen die al generaties op zijn diensten beroep doen. Afgunst kan mensen tot lelijke dingen drijven.

In Amerika heeft de Breitbart onthulling en de moedwillige foute interpretatie over 20 Congolezen aan de grens met Mexico die symptomen van ebola zouden vertonen, zijn effect niet gemist. Twitter staat bol van de oproepen om die muur nu maar snel recht te zetten en slechts weinigen doorzien de hoax. Toch is er hier en daar iemand die zich afvraagt waarom er in het nieuws niets over te horen is. En zelfs een slimme die zich afvraagt hoe Congolese migranten in godsnaam aan de Mexicaanse grens geraken.

Als ebola een grens oversteekt, zal het die tussen Congo en Oeganda zijn. Deze week was er weer even paniek toen het hoofd van het district Jinja met stelligheid melding maakte van een ebolageval. Maar het bleek opnieuw loos alarm te zijn. Er is wel degelijk iemand gestorven maar aan een andere ziekte, de Krim-Congo Hemorragische koorts. Dat is ook een dodelijke virale ziekte die wordt overgedragen door tekenbeten. Maar geen ebola dus.

President Tshisekedi is vandaag van Beni teruggevlogen naar Goma. We hadden gehoopt dat hij toch nog bij ons in Butembo een tussenlanding zou maken, om zijn relatie met de Bubolezen goed te maken, zoals hij met de mensen van Beni deed, maar zijn schrik voor ebola bleek toch te groot, en hij is ons op amper 3 kilometer hoogte voorbijgevlogen. Echt een gemiste kans voor hem!

Misschien had hij wel de statistieken van vandaag al te zien gekregen. De cijfers zijn inderdaad niet fraai. Opnieuw zijn er 17 nieuwe bevestigde gevallen, waarvan 12 doden. Daarvan zijn er respectievelijk 15 en 10 uit Katwa/Butembo, genoeg om zelfs een president de stuipen op het lijf te jagen. Het totale aantal besmettingen staat nu op 1290 waarvan 833 doden en 379 overlevenden.

UPDATE 16 april 2019

Na politiek gaat nu ook religie zich met ebola moeien. Mijn collega’s hebben de hele dag geruzied over de relevantie van de oproep van een pastor aan de bevolking van Butembo om op 1 mei samen te komen voor een gebedsdienst tegen ebola. Het verzet tegen het weerwerk en de fouten van de weerwerkagenten zijn allemaal het werk van de duivel, volgens hem. God wacht alleen maar tot het volk gaat opstaan en eensgezind aan het bidden slaat om in de naam van Jezus Christus de ziekte te verdrijven. De hele maand zal er gebeden moeten worden en tegen de laatste dag van de meimaand zal de klus geklaard zijn ! Als mensen de pastor gaan geloven en ze gaan beginnen denken dat bidden zal volstaan en ze verwaarlozen de preventievoorschriften, dan zal het snel van kwaad naar erger gaan.

Maar bidden is altijd beter dan slaan. Gisteren werd een lid van het weerwerkteam betrapt terwijl hij stond te plassen in een toilet van een huis, onderweg naar zijn werk, wellicht gewoon omdat hij dringend moest. Dat gebeurt hier vaak in Congo, je kan gewoon bij iemand op zijn woonerf een WC gaan opzoeken, niemand die daar om maalt. Tenzij je een weerwerker bent!

Zwaar aangepakte ebolabestrijder, vermeende ebolaverspreider Bron: sociale media

De man werd lelijk aangepakt door omstaanders die ervan overtuigd waren dat hij daar stond virussen te sproeien om de buurtmensen te besmetten en zichzelf zo aan meer werk te helpen!

In Wayene, een wijk van mijn gemeente waar het virus zwaar toeslaat, is een lokale genezer aan de dood ontsnapt. Enkele mannen wilden ‘s nachts zijn huis in brand steken omdat hij zijn medewerking verleent aan het weerwerk. Hij heeft perfect begrepen dat het virus een ernstige aanpak vergt, maar als zijn medewerking daaraan zijn dood betekent, rest hem geen andere keuze dan zich volledig terug te trekken, zo meldt Radio Moto.

In de Verenigde Staten hebben de Trumpisten ebola herontdekt als argument voor hun strijd tegen migratie. Volgens de fameuze website Breitbart heeft een volksgezondheidsambtenaar in Laredo, Texas, verklaard dat 20 Congolese migranten op de voet worden gevolgd of ze geen ebola ontwikkelen. De kreet voor een versnelde bouw van de muur op de grens met Mexico is niet ver weg.

De ebolaoutbreak.com website doet er nog een flinke schep bovenop door een foto te publiceren die absoluut niets met ebola heeft te maken en als enige bedoeling heeft om te choqueren. Niet voor gevoelige zielen, maar wel belangrijk om te begrijpen dat dit pure beeldmanipulatie is.

En zoals dat gaat met sensatiepers (en ongetwijfeld beoogd wordt door Breitbag), klinkt het bericht in aanverwante media al snel als: “20 Afrikanen gedetecteerd met symptomen van ebola”. Dat dieper in het artikel vermeld staat dat de symptomen nog niet voor 100% bevestigd zijn, doet er niet toe: de titel laat geen twijfel bestaan, en de meeste mensen hebben aan een titel genoeg om te panikeren.

Het is gebeurd! Eindelijk, eindelijk heeft aangesteld president Tshisekedi belangstelling getoond voor en positie ingenomen tegen ebola. Hij is van Goma naar Beni gevlogen, boven onze hoofden. Voor Butembo is hij te bang wegens het alsmaar stijgende aantal nieuwe gevallen. In Beni, waar slechts sporadisch nog eens een geval opduikt, waagde hij zich wel. Dat hij bij aankomst op de luchthaven zich de handen waste was groot nieuws in de media: ook de president moet zich beschermen tegen ebola! Dat hij even later in een sportzaal een perfecte driepunter gooide op een basketbalterrein en daarop spontaan high five kletsen begon uit te delen, tegen alle voorschriften in (lichaamscontact is strikt verboden), daar bleef enkel ik bij stilstaan.

Een gênant moment was het wanneer hij zijn speech aanhefte met “enyanya”-kreten. Ook wij slaan geregeld die kreten uit enthousiasme met de lokale bevolking op het Idjwi-eiland, waar dat gebruikelijk is. Maar Beni ligt wel 400km meer naar het noorden en daar is die kreet onbekend. Maar goed, in een gigantisch land als Congo kunnen zijn raadgevers er wel eens een paar honderd kilometer naast zitten, daar gaan we hem nu niet op afrekenen.

Flauw vond ik hem wel, wanneer hij reageerde op een handvol mensen die zich excuseerden voor het boegeroep dat zijn gevolg had moeten incasseren toen hij op verkiezingscampagne was langsgekomen in december. “Ik zeg jullie dit, het is niet nodig om mij om vergiffenis te vragen. We zijn in een democratie. Uw gebaar was een democratische uitdrukking. Ik heb niets tegen jullie. Jullie zijn mijn ouders, broers en zussen.” Het is eerder hij die zich bij het volk zou moeten excuseren, grommelde ik tussen neus en lippen, maar gelukkig had niemand het gehoord.

Met 9 nieuwe gevallen erbij is het totale aantal besmettingen gestegen tot 1.273 en het aantal doden tot 821. Door het aanhoudend hoge aantal communautaire doden stijgt het sterftecijfer gestaag en staat nu al op 65%.

UPDATE 15 april 2019

De situatie is kalm gebleven vanochtend. Iedereen keek eerst wat de kat uit de boom, maar toen we de brommertaxi’s zagen uitrijden, wisten we dat er geen incidenten zouden zijn. Toch niet in het centrum. De brommertaxi’s hadden zich toch maar liever niet verzameld op hun gebruikelijke taxiparking, maar dat was uit voorzorg. Sommigen hadden hun fluovestje dat hun lidmaatschap van ATAMOV bevestigt uitgelaten, maar al snel verschenen ook die weer in het gezichtsveld.

Sommige hardliners hadden zondag toch nog opgeroepen tot een staking opdat er vanaf vandaag maandag geen doden meer zouden vallen… Bron: sociale media

In onze wijk Mutsanga is de rust ongetwijfeld verzekerd gebleven door het engagement van Veranda Mutsanga. De dag dat hun leider Tembos Yotama werd uitgeroepen tot één van de vier verkozen volksvertegenwoordigers van Butembo in het nationale parlement, hebben ze uitdrukkelijk stelling ingenomen voor een totale ondersteuning van het weerwerk. Wij waren daar heel blij mee, maar de volksopinie niet: meteen wordt rondgebazuind dat Tembos 18.000 $ heeft gekregen om het weerwerk te steunen, wat hem op korte tijd van een volksheld die de onveiligheid in de wijk kon bedwingen, tot een volksverrader die meeheult met de ebolamoordenaars. Op Facebook wordt nu al opgeroepen om hem voor de rechtbank te dagen wegens misbruik van de naïviteit en de onwetendheid van de Bubolees.

Meteen duiken oude verhalen weer boven: vader Yotama, die tamelijk jong gestorven was, was één van de eerste zakenlui die stevige commerciële relaties uitbouwde met Europeanen. Als bleek dat het hem daarmee voor de wind ging, was dat genoeg om hem af te schilderen als een verrader. De volksmond vertelde al snel woeste verhalen dat vader Yotama zijn rijkdom haalde uit de vrouwenborsten die hij afsneed van elke Nandevrouw die in zijn buurt kwam en doorverkocht aan de Europeanen (geen enkele uitleg wat die Europeanen dan met die afgesneden vrouwenborsten zouden hebben gedaan). De zoon van die man rijft nu geld binnen om mensen af te maken door hen ebola te bezorgen, op vraag van de Europeanen. Het was een grote vergissing hem te verkiezen. Nooit zal hij nog één stem krijgen in toekomstige verkiezingen, roept Radio Trottoir.

Dat in de negende maand van het weerwerk dergelijke verzinsels nog steeds de boventoon voeren is wel een heel duidelijke indicator dat het weerwerkteam er nog steeds niet in slaagt om de geruchtenmolen uit te schakelen. De oplossing ligt volgens mij in het inschakelen van zoveel mogelijk lokaal ingebedde groepen om aan de hand van heel concrete verhalen en getuigenissen van doden en overlevenden in het Kinande de weerstanders tot andere inzichten te brengen.

Wie dat eindelijk goed begrepen heeft, is de Federatie van Congolese Ondernemingen, FEC. Polycarpe Ndivito, voorzitter van de FEC Butembo-Lubero, kondigde een reeks bewustmakingscampagnes tegen ebola aan die verschillende segmenten van de bevolking zullen trachten te bereiken. Hun trapsgewijze sensibiliseringscampagne is op zaterdag 13 april van start gegaan in de FEC Butembo-zaal met de parkingmanagers van de vereniging van taxi’s ATAMOV. Ook dat zal er toe hebben bijgedragen dat de situatie vandaag kalm is gebleven.

Voor Polycarpe Ndivito zal de opleiding van de leden van ATAMOV voor de controle van ebola helpen om ook al hun klanten te bereiken. De taxi’s van hun kant hebben zich tijdens die vergadering officieel ertoe verbonden zich onvermoeibaar in te zetten voor de strijd tegen de epidemie.

De vormingsserie zal vandaag worden voortgezet in de vergaderzaal van de Federatie van Congolese ondernemingen, dit keer met de visverkopers. Alle beroepsgroepen zullen uiteindelijk aan bod komen.

Maar de geruchtenmolen kan daar morgen meteen weer snel korte metten mee maken. Het volstaat dat iemand rondstrooit dat de voorzitter 50.000$ heeft opgestreken om medeplichtig te worden aan de uitroeiing van de Nande (want dat zijn wel degelijk de termen die de weerwerkhaters gebruiken) en al hun inspanningen zijn om zeep.

In de wijk Wayene, midden in het epicentrum, wordt verteld dat een ploeg weerwerkers de huizen van de mensen langs gaat om WCs te ontsmetten. Ze krijgen daarvoor 100$ per WC. In plaats van te ontsmetten, spuiten ze er het ebolavirus in en wie dat toilet nadien gebruikt valt gegarandeerd ziek. Getuigen beweren dat ze met eigen ogen zagen hoe één van die toiletten dermate begon te gisten door het ingespoten virus, dat het overliep op straat en ook voorbijgangers kon besmetten.

Al die verhalen worden gretig verteld zonder met de ogen te knipperen. Als je dan verneemt dat president Tshisekedi zelf ook niet durft naar Butembo komen, maar boven onze hoofden vanuit Goma naar Beni zal doorvliegen, kan je je toch ook afvragen of hij daarmee de irrationele angsten van de bevolking niet zelf ook nog vergroot. De reden waarom hij Butembo overslaat wordt verwoord door de vice-eerste minister en interim-minister van Binnenlandse zaken Basile Olongo (vanaf 1:16): “er zijn de laatste tijd veel nieuwe contacten (van ebola) in Butembo, dus zijn we genoodzaakt om naar Beni alleen te gaan”.

Van een president die verkozen werd met de slogan “alles voor het volk” had ik toch meer moed verwacht. Maar misschien is het wel beter dat politici zich voortaan zo ver mogelijk weghouden van het weerwerk. Ze hebben al meer dan genoeg schade toegebracht door de politisering van het virus.

Het weekgemiddelde van nieuwe gevallen doorbreekt niet alleen de drempel van 100 maar stijgt ineens naar 110. Met 13 nieuwe gevallen erbij staat de teller nu op 1.264 besmettingen, waarvan 814 doden en 374 genezingen. De drempel van de 100.000 vaccinaties werd wel degelijk overschreden.

Als het waar is dat de stijging van het aantal nieuwe gevallen verklaard moet worden door de ontsluiting van tot voor kort erg weerbarstige gemeenschappen, dan zou het aantal nieuwe gevallen in de komende dagen toch terug onder de 10 moeten zakken. Zoniet is er meer aan de hand!

Van de 11 nieuwe doden zijn er weer 6 buiten een behandelingscentrum gestorven. Eén van hen is een verpleegster van Butembo. Ze had een patiënt verzorgd die positief bleek te zijn. Zelf weigerde ze het vaccin. Toen ze ziek werd is ze ondergedoken en hebben haar collega’s haar in het geheim verzorgd van 4 tot 13 april. Toen ze alsmaar zieker werd heeft ze zich tenslotte aangemeld in een gezondheidscentrum van Butembo, waar ze kort nadien is overleden. In totaal zijn nu al 89 gezondheidswerkers besmet geraakt waarvan er 32 ook zijn aan bezweken.

UPDATE 14 APRIL 2019

In deze duistere ebolatijden worden drempels aan een hoog tempo overschreden. Vandaag is de kaap gerond van 800 doden, om precies te zijn, het zijn er 803. Het weekaantal nieuwe gevallen is gestegen tot een nieuw record van 97 besmettingen, terwijl de cijfers van vandaag zondag nog niet gekend zijn (ik hoorde wel al spreken van 9 nieuwe gevallen in onze regio alleen al). Voor het eerst in de geschiedenis van Congo zullen er dus morgen meer dan 100 nieuwe gevallen op één week tijd worden opgetekend.

Van de 11 nieuwe gevallen van gisteren zijn er 8 vastgesteld in Butembo/Katwa, en van de 11 nieuwe doden vielen er 7 in Butembo/Katwa. Onze stad is dus duidelijk nog steeds het belangrijkste epicentrum. Het totaal aantal besmettingen is opgelopen tot 1.251.

Bemoedigend is dan weer dat het aantal gezette vaccins sneller lijkt toe te nemen. Hopelijk is dit een indicator van een toenemende aanvaarding door de bevolking. Morgen wordt in ieder geval, tenzij er een ramp gebeurt, het aantal van 100.000 gevaccineerden bereikt.

Het kan alle kanten uitgaan morgen. Vanavond iets voor valavond stond onze chauffeur ineens met zijn privéwagen voor de kantoorpoort. Hij had gehoord van de taximannen in de wijk dat ze vastbesloten waren om morgen zwaar te gaan betogen. En als taximannen betogen, dan vallen er gegarandeerd brokken. Daarom kwam hij zijn wagen liever veilig stellen achter de hoge muren van het kantoorgebouw.

Het gerucht doet de ronde dat de voorzitter van de vereniging van taximannen zelf niet achter zijn oproep staat om niet te betogen morgen. Hij zou die oproep hebben gedaan om de schijn te wekken dat hij er tegen is, maar mondeling wordt doorverteld dat niemand er rekening moet mee houden. In Congo weet je nooit wie nu de waarheid spreekt en wie niet. We zullen het aan den lijve moeten ondervinde

follow us

Amerikaanse president Trump is permanent verbannen van Twitter

Arts komt om bij dodelijk geweld tegen ebolateams in Congo